Hafta Tatili İzni Nedir?

Hafta tatili izni, işçinin çalışma günlerine istinaden 7 günlük süre içinde 24 saat kesintisiz dinlenme hakkını ifade eden ve Anayasal olarak korunan izin türüdür. Bu iznin kesintisiz olarak kullandırılması ve en az 24 saat olacak şekilde verilmesi esastır. Aksi halde izin hiç kullandırılmamış sayılacak ve işçinin haklı sebeple sözleşmeyi feshetme imkanı doğacaktır. Haklı sebeple fesihte ise işçinin kıdem tazminatı dahil olarak diğer doğmuş tüm alacak haklarını talep etme imkanı bulunur.

Hafta Tatili İzni Nedir?

Hafta tatili izni, bir işçinin İş Kanunu m.63’te belirlenen iş günlerinde çalışmış olması şartıyla 7 günlük süre içinde 24 saatlik dinlenme hakkını ifade eden izin türüdür.

Hafta tatili izni İş Kanunu m.46’da şu şekilde düzenlenmiştir:

“Bu Kanun kapsamına giren işyerlerinde, işçilere tatil gününden önce 63 üncü maddeye göre belirlenen iş günlerinde çalışmış olmaları koşulu ile yedi günlük bir zaman dilimi içinde kesintisiz en az yirmidört saat dinlenme (hafta tatili) verilir.”

Hafta tatili izni kesintisiz olarak en az 24 saattir. Dolayısıyla kesintili şekilde veya bu sürenin altında verilen izinlerde, hafta tatili izni kullandırılmış sayılmaz. Uygulamada Yargıtay’a göre de hafta tatilinin 24 saatten az verilmesi halinde bu tatil izninin hiç kullandırılmamış sayılacağı belirtilmektedir. 

Uygulamada Yargıtay’a göre, hafta tatili izni toplu olarak kullandıırlamaz. İlgili karar şu şekildedir:

“(…)Hafta tatili izninin toplu olarak kullandırılması halinde, hafta tatili ücreti alacağının hesaplanmasında, hafta tatilinin toplu kullanılmasına ilişkin belgelerde yazılı izin günlerinden ilgili haftaya (yedişer günlük zaman dilimleri nazara alınarak) denk gelen hafta tatili gününde işçinin dinlendiğinin kabulü gerekir.(…) Hafta tatilinin toplu olarak kullandırılması yasaya aykırı olup, serbest zaman sadece fazla mesai için geçerlidir. Bu nedenle toplu kullandırılan hafta tatili süreleri bu alacağın hesabında mahsup edilemez.” (Yargıtay 22.HD.E.2017/23017,K.2019/14055,T.25.06.2019)

DİKKAT: Temel kural olarak 2429 sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanunu m.3 uyarınca hafta tatili pazar günüdür. Ancak pazar günü dışında işçiye başka bir gün de hafta tatili olarak kullandırılabilir. 

Hafta Tatilinde Çalışmış Gibi Sayılan Haller Nelerdir?

Hafta tatilinde çalışılmış gibi sayılan haller şunlardır:

• Çalışmadığı halde kanunen çalışma süresinden sayılan zamanlar ile günlük ücret
• ödenen veya ödenmeyen kanundan veya sözleşmeden doğan tatil günleri,
• 4857 sayılı İş Kanunu Ek 2. maddede sayılan izin süreleri,
• Bir haftalık süre içinde kalmak üzere işveren tarafından verilen diğer izinlerle
• hekim raporuyla verilen hastalık ve dinlenme izinleri, çalışılmış günler gibi hesaba katılır.

Ayrıca belirtmek gerekir ki zorlayıcı ve ekonomik bir sebep ortada olmadan işyerindeki çalışmanın haftanın bir veya birkaç gününde işveren tarafından tatil edilmesi halinde çalışılmayan günler ücretli hafta tatiline hak kazanmak için çalışılmış sayılır.

Hafta Tatili Ücreti Nedir?

Hafta tatili ücreti, hafta tatiline hak kazanan işçinin fiilen çalışmadığı hafta tatil günü için kendisine ödenen bir günlük ücrettir. Dolayısıyla hafta tatilinde işçi çalışmasa da o gün için çalışmış gibi ücret alır.

İşçinin hafta tatili gününde çalışma karşılığı olmaksızın bir günlük ücrete hak kazanacağı hususu İş Kanunu m.46/2’de şu şekilde ifade edilmiştir:

“Çalışılmayan hafta tatili günü için işveren tarafından bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücreti tam olarak ödenir.”

Hafta Tatili İznine Hak Kazanma Şartları Nelerdir?

Hafta tatili iznine hak kazanma şartları şunlardır:

• 4857 sayılı İş Kanunu kapsamında çalışan bir işçi olmak,
• 4857 sayılı İş Kanununda belirtilen hafta tatili öncesindeki günlerde çalışmış olmak.

Yukarıda yer alan şartlar bir işçinin, 7 günlük zaman dilimi içinde kesintisiz 24 saat hafta tatili izni kullanması için gereken şartlardır. Bu şartlar karşılandığında işçi hafta tatili iznine hak kazanır.

Özel Sektör Hafta Tatili İzni Kaç Gündür?

Özel sektör hafta tatili izni, 7 günlük zaman dilimi içinde 1 gündür. Kısmi süreli çalışmalarda ise 6 işgünü çalışan işçiye kesintisiz 24 saat hafta tatili izni verilmelidir.

657 s.k. Memur Hafta Tatili İzni Kaç Gündür?

657 s.k. memur hafta tatili izni cumartesi ve pazar olmak üzere 2 gündür.

Memur hafta tatili izni, 657 Sayılı Kanun m.99’da şu şekilde düzenlenmiştir:

“Memurların haftalık çalışma süresi genel olarak 40 saattir. Bu süre Cumartesi ve Pazar günleri tatil olmak üzere düzenlenir.”

Hafta Tatili İzni Nasıl Kullanılır?

Hafta tatili izni, işçinin 7 günlük süre içinde 24 saat kesintisiz olarak çalışmamasıyla kullanılır. Hafta tatili izninde işçinin işyerine gitmemesi esas olduğu gibi işçinin işyeri dışında da iş ile ilgili faaliyetlerde bulunmamış olması gerekir. 

Hafta Tatili İzni Verilmezse İşçi Ne Yapabilir?

Hafta tatili izni verilmezse işçi, İş Kanunu m.24/2 uyarınca iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir. Benzer şekilde eğer hafta tatili ücreti ödenmezse yine iş sözleşmesi haklı nedenle feshedilebilir.

İş sözleşmesinin haklı nedenle feshi durumunda işçi, bir yıldan uzun süre çalışması varsa kıdem tazminatı alabileceği gibi varsa diğer hakları olan ücret alacağı, fazla mesai, yıllık izin, AGİ gibi haklarını da aynı davada talep edebilir. 

Ayrıntılı bilgi için: “işçinin haklı feshi ve fesih sebepleri”

Sonuç

Hafta tatili izni, işçiler açısından Anayasal bir güvenceyle korunan ve dinlenme hakkının bir görünümü olan hukuki bir haktır. Bu çerçevede işçilerin çalışma günlerine istinaden 24 saat kesintisiz izin hakkı bulunur ve bu iznin kesin suretle kullanıdırılması gerekir. Ancak söz konusu iznin kullandırılmaması veya eksik kullandırılması durumunda iş sözleşmesi haklı nedenle feshedilebilir. Söz konusu süreçlerde kanunen belirlenen usulün izlenmesi gerekir. Aksi halde alacak haklarından faydalanamayabilir. Bu kapsamda sürecin başından itibaren alanında uzman bir iş hukuku avukatına danışılması önerilir.