Forex Dolandırıcılığı Davaları (Forex Mağdurları Ne Yapmalı?)

Forex dolandırıcılığı, yasa dışı şekilde işlem yapan sahte forex şirketlerin çeşitli hileli işlemlerle yatırımcılarının paralarını aldığı dolandırıcılık yöntemlerinden birisidir. Forex dolandırıcılığı mağdurlarının, hukuki yollara başvurması suç değildir. Dolayısıyla mağdurların para iadesi alabilmesi için birçok hukuki imkan bulunur. Ayrıca, yasal forex şirketleri ile yapılan işlemlerde yaşanan uyuşmazlıklar için de başvurulabilecek imkanlar bulunur.

Forex Nedir?

Forex, İngilizce ‘foreign exchange’ ifadesinin kısaltması olarak, uluslararası para birimlerinin 24 saat canlı şekilde elektronik ortamda alınıp satılmasına yarayan piyasadır. Bu kapsamda, yatırım yapan kişiler 24 saat işleyen bir piyasada çift yönlü şekilde (alım veya satım) işlem yapabilmektedirler.

Forex piyasalarında işlemler, genelde interbank olarak ifade edilen bankalar arası piyasalarda gerçekleştirilmektedir. Ayrıca, kişiler ve bankalar arasında aracılık faaliyeti gösteren ve broker olarak ifade edilen şirketler aracılığıyla da işlemler yapılabilmektedir. Söz konusu şirketler ise kuruldukları ülkeler nezdinde bulunan düzenlemelere tabi olarak çeşitli yükümlülüklere sahiptir. 

Bu şekilde yatırımcı ve forex piyasası arasında bir nevi aracılık faaliyeti gösterildiği iddiası ile kurulan şirketlerin, yüksek kar vaadi veya yatırım tavsiyeleri ile kişileri dolandırıldığı görülmektedir. Yazının devamında söz konusu forex dolandırıcılığı hususu ayrıntılı olarak incelenmiştir.

Forex Dolandırıcılığı Nedir?

Forex dolandırıcılığı, SPK lisansı bulunmayan sahte forex şirketleri tarafından yapılan işlemler sonucu yatırımcıların paralarının hile ile alındığı dolandırıcılık yollarından biridir.

Yasadışı Forex şirketlerinin yatırımcıları, kurumsal bir kimlik havası yaratmak amacıyla profesyonel web siteleri aracılığıyla veya sözde yatırım danışmanı atayarak dolandırdığı görülmektedir. Bununla birlikte, yasal olarak SPK lisansına sahip bulundukları, genellikle Kıbrıs veya İngiltere merkezli şirket oldukları iddia edilerek de kişiler manipüle edilmektedir.

Kişinin sisteme para yatırması sağlanıldıktan sonra, başlangıçta bir miktar kazandırılmakta ve daha fazla para yatırılması amaçlanmaktadır. Ancak, zaten sistemin şirkete ait olması sebebiyle aslında ortada bir kazanç olmamasına rağmen, site üzerinden kazanç varmış gibi gösterilmektedir.

Yasadışı Forex sistemi üzerinden ilerleyen süreçte yüklü miktarda para yatırıldığında, yapılan işlemler zaten takasbank’a bildirilmemekte veya piyasa koşulları gereği paranın kaybedildiği söylenilmektedir. Yani, kişiye, doğru yerlere yatırım yapmaması nedeniyle parasını kendinin kaybettiği veya danışmanın piyasa koşulları gereği yatırımı yanlış yapmış olduğu söylenebilir. Bu noktada yatırımcının risk aldığı, riskin bir sonucu olarak paranın kaybedildiği izlenimi yaratılır.

Kişi elde ettiği kazancı çekmek istediğinde agresif, ısrarcı ve ikna edici yöntemlerle kişiye paranın o an çekilmemesi gerektiği, o yatırımın çok daha değerleneceği vs. şekilde yönlendirmeler ile daha fazla para yatırması sağlanır.

Yine forex dolandırıcılığı için kullanılan bir başka yöntem ise, kişinin parasını sistemden çekebilmesi için bir miktar vergi yatırması gerektiğinin söylenmesidir. Parasını çekmek için sözde vergi ödemesini sisteme yatıran mağdur, böylelikle bir kez daha dolandırılmaktadır. 

Neticede kişiler, dolandırıldığının farkına vardığında ve özellikle parasını çekmek istediği durumda, yasadışı işlem yaptığı ve hukuki yollara başvurması durumunda kendisinin de ceza alacağı iddiası ile tehdit edilmektedir. Ancak bu durum yalnızca kişilerin hukuki yollara başvurmasının önüne geçmek için şirketlerin kullandığı bir taktiktir. 

Forex Şirketinin Sahte Olduğu Nasıl Anlaşılır?

Forex şirketinin sahte olduğu, şirketin SPK Lisansına sahip olmaması veya her yatırımcıya özel takasbank hesabı bulunmaması ile anlaşılır.

Yasal gereklilikleri sağlayan şirketlere sermaye piyasası lisansı verilmektedir. Yani, bir Forex şirketinin yasal şekilde işlem yapabilmesi için bu lisansının olması gerekir. İşlem yapılacak şirketin bu lisansa sahip olup olmadığı, e-devlet sistemi üzerinde yer alan SPL uygulamasından sorgulanabilir.

Bununla birlikte, yasal forex şirketleri, bünyelerinde bulundurdukları her bir yatırımcı için takasbank hesabı açmakla yükümlüdürler. Yatırımcı, e-devlet sistemi üzerinden, kaldıraçlı işlem sorgulaması yaparak kendi adına açılmış takasbank güvencesi olup olmadığını sorgulayabilir.

Ayrıca, yasal forex şirketleri limited şirket olarak kurulmak zorundadır. İşlem yapılan forex şirketinin, anonim şirket gibi farklı türlerde kurulmuş olması halinde bu şirketin yasal olduğu söylenemez.

Yasa Dışı Forex Şirketinde İşlem Yapmak Suç Mudur?

Yasa dışı forex şirketinde işlem yapmak suç değildir. Yatırımcının, yurt dışı yahut yurt içindeki yasa dışı forex şirketlerinde işlem yapmış olması suç olarak değerlendirilmez. Uygulamada, yatırımcıların suç işledikleri iddiasıyla korkutuldukları görülmektedir. Bu durumun tek sebebi, mağdur edilen yatırımcının, hukuki yollara başvurmasının önüne geçmektir.

Forex Dolandırıcılığı Karşısında Mağdurlar Ne Yapmalı?

Yasa dışı forex dolandırıcılığı karşısında mağdur olan kişiler, savcılığa şikayette bulunabilir, icra takibi başlatabilir, alacak davası açabilir veya bankalara chargeback başvurusunda bulunabilirler.

Somut olayın özelliğine göre, başvurulacak hukuki imkan da değişiklik gösterebilmektedir. Aşağıda her bir yol ayrıntılı şekilde incelenmiştir.

Forex Dolandırıcılığı Savcılık Şikayeti

Forex dolandırıcılığında, savcılığa şikayette bulunmak başvurulabilecek hukuki imkanlardan biridir. Savcılık şikayeti, konu hakkında açıklamaların yer aldığı dilekçe ile yapılmaktadır. Şikayet dilekçesinde, şikayetçinin ve şüphelinin kimlik bilgileri, şikayet konusu, olayın tarihi ve durumu kanıtlayacak bilgi ve belgelere yer verilir.

Hazırlanan dilekçede, forex dolandırıcılığına maruz kalındığına ilişkin bilgi ve belgelere yer verilmesi son derece önemlidir. Zira yaşanan durumu kanıtlayacak bilgi ve belgelerde eksiklik bulunursa, olay açık şekilde ortaya konulmamaktadır. Bu durum sebebiyle kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilebilir. Doğru şekilde yapılmış bir savcılık şikayeti ile ise uygulamada olumlu sonuç alınabildiği ve dolandırıcıların uzlaşma yoluna bile başvurabildiği görülmektedir.

Forex Dolandırıcılığına Karşı İcra Takibi

Forex dolandırıcılığına karşı icra takibi başlatılması tercih edilen hukuki imkanlardan bir diğeridir. İcra takibi başlatılırken, eğer ihtiyati haciz şartları karşılanırsa %10-%15 teminat yatırarak şirket malları üzerine ihtiyati haciz koyulabilir. Şirket malları üzerine konulan ihtiyati haciz, forex dolandırıcılarının mal kaçırmasının önüne geçilmektedir. İcra takibinde, alacağa ilişkin belgelerin bulunması da süreç açısından olumlu sonuç doğurmaktadır.

Mahkeme ilamının bulunmadığı hallerde açılan ilamsız icra takibi, karşı tarafın itirazı ile durmaktadır. Ancak uygulamada, forex dolandırıcıları halihazırda yasa dışı işlem yaptıkları için icra takibine itiraz etmemektedir. Ayrıca, bu takibattan önce şirket mallarının da iyice araştırılması gerekmektedir.

Forex Dolandırıcılığına Karşı Bankalara Chargeback Başvurusu

Forex dolandırıcılığına karşı bankalara chargeback başvurusu yapmak, para iadesi almanın en pratik yollarındandır. Chargeback, Mastercard ve Visa gibi uluslararası ödeme yöntemlerinin, tüketiciyi korumak adına getirdiği bir yöntemdir. Chargeback başvurusu, kullanılan kredi kartının ait olduğu bankaya yapılır. 

Chargeback (ters ibraz) işlemi; banka ya da kredi kartı ile ödemesi yapılan bir mal veya hizmetin temin edilememesi halinde, kart sahibinin bankaya başvurarak ödenen bedelin iadesini talep etmesidir. Chargeback (ters ibraz) işlemi şu sebeplerle yapılır:

• Kart hamili onayı dışında gerçekleşen işlemlere itirazlar, (Dolandırıcılık itirazları),
• Satın alınan hizmet veya malın verilmemesi,
• İptal/İade işlem itirazları,
• Süreç hatası itirazları (Mükerrer işlem, İşlem tutarında farklılık, vb.),
• Satın alınan ürün/hizmetin hasarlı/kusurlu/tarif edildiği gibi olmadığı itirazlar,
• Kart hamilinin işlemi hatırlamaması,
• Belge talepleri,
• Ürün/Hizmet temini için itirazları,
• Provizyon hatası itirazları, nedeniyle chargeback istenebilir.

Chargeback (ters ibraz) işlemi; Visa, Mastercard, Amex, Troy gibi uluslararası ödeme kuruluşlarının şartları arasında yer alan bankalar için yapılabilir. Bu kapsamda bankaya yapılacak başvuru işlemleri aşağıda kronolojik biçimde ve liste halinde verilmiştir. 

• Dolandırılan kişi yani kart sahibi, kartın ait olduğu bankaya itirazını iletir. 
• Banka kendisine yapılan itirazı, karşı tarafa yani işlemin yapıldığı iş yeri bankasına yönlendirir.
• Akabinde, işyeri bankası ilgili itirazı, iş yerine sunacak ve işlem ile ilgili belgeleri talep edecektir.
• İş yeri ilgili belgeleri bankaya iletir.
  • Eğer iş yerine banka tarafından belgelerin iletilmesi için belirlenen sürede hiç belge iletilmediyse veya gönderilen belgeler yeterli görülmezse, itiraz edilen tutar işyeri hesabından çekilir ve kart sahibi bankaya iade edilir. 
  • Eğer işyeri tarafından belgeler gönderilir ve gelen belgeler yeterli görülürse, kart sahibi tarafından başlatılan itiraz reddedilir. 
• Süreç sonunda sağlanan belge ve bilgilerin kartı veren banka tarafından yetersiz/geçersiz bulunması durumunda, kart hamilinin itiraz sürecini devam ettirme hakkı vardır. Bu durumda itiraz, iş yeri bankasına tekrar iletilir ve iş yeri bankası tarafından konu ile ilgili yeni bilgi/belge talebi yapılabilir.

Yukarıda belirtilen süreç, forex dolandırıcılığı hususunda genellikle bankanın işyerinden ilgili hizmete dair belge istemesi durumunda çözülmektedir. Zira, yasa dışı forex şirketi halihazırda yasa dışı iş yaptığının farkında olması ve gerçek bir hizmet sağlamaması dolayısıyla belgeleri bankaya göndermemektedir. Belgeler gönderilmediği için de ilgili banka, parayı tekrar dolandırılan kişinin hesabına yönlendirmektedir. 

Bankaya yapılacak itirazlar her halükarda işlemin karta yansıdığı tarihten itibaren 540 günü geçemeyecektir. Bununla birlikte yapılacak itiraza ilişkin süreler, itirazın türüne göre değişkenlik göstermektedir. Aşağıda her bir itiraz sebebine ilişkin olarak belirlenen itiraz süreleri şunlardır:

• Ürün/hizmet temini ile ilgili itirazlarda, beklenen teslim tarihinden itibaren en fazla 120 günlük itiraz süresi bulunmaktadır. 
• İade /iptal belgesi söz konusu olduğunda, iade/iptal belge tarihinden itibaren en fazla 120 günlük itiraz süresi bulunmaktadır.
• Diğer itiraz türlerinde ise işlemin karta yansıma tarihinden itibaren en fazla 120 günlük itiraz süresi bulunmaktadır. 

Forex mağdurlarının başvurabileceği tüm hukuki yollarda, olaya ilişkin gerekli bilgi ve belgelerin eksiksiz şekilde toplanması gerekir. Ayrıca, özellikle hukuki başvurular yapılırken usuli işlemlerin doğru yapılmasına dikkat edilmelidir. Aksi halde hukuki başvuruların reddi gündeme gelebileceği gibi savcılık soruşturmasının da da delil eksikliği nedeniyle kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilebilir. Bu bakımdan sürecin başından itibaren alanında uzman bir avukata danışılması faydalı olacaktır.

Forex Dolandırıcılığı Alacak Davası

Forex dolandırıcılığına karşı alacak davası açılması mümkündür. Ancak, davaların oldukça uzun sürede sonuçlanması sebebiyle pek tercih edilmemektedir. Bu noktada alacak davası yolunun kullanılmasından önce diğer yollara başvurulması daha çok tercih edilmektedir.

Yurt Dışı Forex Şirketi Mağdurları Ne Yapmalı?

Yurt dışı forex şirketi mağdurları, bankalara chargeback başvurusunda bulunabilir. Yapılan chargeback başvurusunun olumlu şekilde sonuçlanabilmesi, ödemenin banka kartıyla yapılmasına bağlıdır. Bunun yanında diğer şartların da sağlanması gerekmektedir. Bu şirketler adına yapılan savcılık şikayetlerinde yahut açılan davalarda, yetkisizlik kararı verilmektedir.

Forex Dolandırıcılığında Para İadesi Mümkün Mü?

Forex dolandırıcılığında para iadesi çoğunlukla mümkündür. Ancak bu noktada, başvurulacak hukuki yolların iyi tespit edilmesi ve sürecin yakından takip edilebilmesi oldukça önemlidir.

Yurt dışından yapılan forex dolandırıcılığında açılan davalarda yetksizlik ve görevsizlik kararı verilmektedir. Bu noktada, sosyal mühendislik yöntemleriyle yahut chargeback başvurularıyla para iadesi alınabilmektedir.

Yasal Forex Şirketi Uyuşmazlıklarına Karşı Hukuki Çözümler

Yasal forex şirketi uyuşmazlıklarına karşı hukuki çözümler, yasa dışı forex şirketlerine karşı başvurulan hukuki çözümlere nazaran çok daha uygulanabilir ve sonuca yöneliktir.

Borsa işlemlerinden doğan uyuşmazlıklarda, yani borsada işlem gören sermaye piyasası araçlarına ait emirlerin borsaya iletilmesi, bu emirlerin borsa kurallarına göre eşleştirilmesi gibi işlemler ile ilgili olarak, Borsa İstanbul A.Ş.’ye uyuşmazlık başvurusu yapılabilir. Borsa işlemleri dışındaki uyuşmazlıklarda, zarar, ziyan ve tazmin talepleri için, Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği (TSPB) bünyesinde kurulmuş Müşteri Uyuşmazlıkları Hakem Heyetine başvurulabilir.

Şikayet ve ihbar başvuruları dikkatli yapılmalıdır. Bu başvurularda, sermaye piyasası mevzuatına aykırı olduğu iddia edilen işlemlerin tarihi belirtilmelidir. Ayrıca, işlemlerin hangi sermaye piyasası aracına ve yatırım kuruluşuna ilişkin olduğu da ortaya konulmalıdır. Nitekim, iddialar, mümkün olan en somut şekilde ve ispat araçlarıyla kurullara iletilir.

Sermaye Piyasası Kuruluna yapılan başvurularda, kurul incelemesini yapar. Yani, 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu gereğince mevzuata uygunluk incelemesi yapılır, ancak zarar tazminine karar verilemez. Dolayısıyla, her ne kadar kurula başvuru yapılsa da zararların tazmini için mutlaka hukuki yollara başvurulması gerekmektedir. 

Sonuç

Forex dolandırıcılığı, yatırımcıların yasadışı yollarla hile ile kandırılarak paralarının alındığı bir yöntemdir. Bu noktada, dolandırılan kişinin olayı anladığı andan itibaren hızlıca hukuki yollara başvurması gerekir. Başvurulacak hukuki yollarda, gerekli bilgi ve belgelerin toplanması ve işlemlerin hukuk usulüne uygun şekilde yapılması gerekir. Aksi halde, hukuki başvurular reddedilebilir. Bu anlamda alanında uzman bir avukat ile sürecin yönetilmesi faydalı olacaktır.