Evlilik Sözleşmesi Nedir? Nasıl Yapılır?

Evlilik sözleşmesi veya kanuni ifadesiyle mal rejimi sözleşmesi, eşlerin hangi mal rejimini seçtiği ve gelecekte boşanma durumunda malların nasıl ve ne şekilde paylaşılacağına ilişkin anlaşmalarını gösteren sözleşmedir. Evlilik sözleşmesi, noterde düzenleme veya onaylama şeklinde yapılabileceği gibi evlenme başvurusu sırasında hangi mal rejimini seçtiklerini yazılı olarak da bildirilerek de yapılabilir.

Evlilik Sözleşmesi Nedir?

Evlilik sözleşmesi ya da diğer ismiyle mal rejimi sözleşmesi eşlerin, evlilik süresince edinilmiş malların nasıl yönetileceğini ve boşanma halinde malların nasıl paylaşılacağını belirlediği sözleşme türüdür.

Eşlerin evlilik için mal rejimi sözleşmesi yapabilme hakkı TMK m.202/2’de şu şekilde düzenlenmiştir:

“Eşler, mal rejimi sözleşmesiyle kanunda belirlenen diğer rejimlerden birini kabul edebilirler.”

Evlilik Sözleşmesi Nasıl Yapılır?

Evlilik sözleşmesi, evlenmeden önce veya sonra notere başvurularak yapılır. Ayrıca, eşlerin evlenme başvurusu sırasında hangi mal rejimini seçtiklerini yazılı olarak da bildirilerek de evlilik sözleşmesi yapılabilir. 

Evlilik (mal rejimi) sözleşmesinin geçerli olabilmesi için eşlerin ayırt etme gücüne sahip olması gerekir. Yani küçükler ve kısıtlılar yasal temsilcilerinin rızasını olmadan evlilik (mal rejimi) sözleşmesi yapamazlar.

Geçerli bir evlilik (mal rejimi) sözleşmesi yapmak için gerekli şartlar şunlardır:

• Eşler arasında evlilik (mal rejimi) sözleşmesi, noterde yapılmalıdır. Ancak, taraflar evlenme başvurusu sırasında hangi mal rejimini seçtiklerini yazılı olarak da bildirebilirler.
• Evlilik (mal rejimi) sözleşmesi eşler tarafından imzalanmalıdır. Eğer gerekiyorsa, yasal temsilcilerince imzalanmadır,
• Eğer eşler mal rejimini kaldırmak veya değiştirmek istiyorlarsa, bunu kanunda belirtilen sınırlar dahilinde yapmalıdır. Aynı şekilde eşler, istedikleri mal rejimini ancak kanunda yazılı sınırlar içinde seçebilirler.

Evlilik (mal rejimi) sözleşmesinin genel özellikleri şunlardır:

Hangi rejimler seçilebilir?	Mal ayrılığı, paylaşmalı mal ayrılığı ve mal ortaklığı rejimlerinden biri seçilebilir.
Yapmak zorunlu mudur?	Zorunlu değildir.
Yapılmazsa ne olur?	Yapılmazsa edinilmiş mallara katılma rejimine tabi olunur.
Nasıl yapılır?	Evlenirken nikah dairesine bildirimle veya sonradan evlilik (mal rejimi) sözleşmesi ile noterde yapılır.
Ne zaman yapılır?	Zaman sınırlaması yoktur.
Nafaka belirlenebilir mi?	Evlilik (mal rejimi) sözleşmesine nafaka ile ilgili hüküm konulamaz.
Şarta bağlı yapılabilir mi?	Şarta bağlı yapılamaz.
Kimler evlilik (mal rejimi) sözleşmesi yapabilir?	Ayırt etme gücüne sahip eşler bu sözleşmeyi yapabilir.
Ölüm halinde geçerli midir?	Ölüm halinde geçerliliğini korur ve paylaşım sözleşmeye göre yapılır.
Mirası Etkiler mi?	Miras paylaşımını dolaylı olarak etkiler.
Masrafları nelerdir?	Noter ücreti ve kırtasiye giderleri vardır. Avukat yardımı alınırsa avukat ücreti ödenir.
Sonradan değiştirilebilir mi?	Eşler tekrar aynı prosedürü izleyerek yeni bir sözleşme yapabilir ve seçtikleri mal rejimini değiştirebilir.
Eşlerden biri tek başına değiştirebilir mi?	Haklı nedenlerin varlığı halinde hakimden bu değişimi eşlerden biri kendi başına talep edebilir.

Evlilik (mal rejimi) sözleşmesinin nasıl yapıldığı ve hangi hususlara dikkat edilmesi gerektiğinin açıklandığı ve ayrıca bir evlilik (mal rejimi) sözleşmesi taslağına yer verilen “evlilik sözleşmesi örneği” yazımızı inceleyerek bilgi sahibi olabilirsiniz.

Hangi Mal Rejimi Türleri Seçilebilir?

Eşler arasında evlilik sözleşmesi ile mal ayrılığı rejimi, paylaşmalı mal ayrılığı rejimi ve mal ortaklığı rejimi seçilebilir. Eğer sözleşme ile herhangi bir seçim yapılmamışsa, eşlerin edinilmiş mallara katılma rejimini seçtiği kabul edilir. Yani eşler edinilmiş mallara katılma rejimini tercih etmek istiyorlarsa herhangi bir işlem yapmalarına gerek yoktur. 

Mal Ayrılığı Rejimi: Eşlerin mal ayrılığı rejimini seçmeleri durumunda mallar için tasfiye yapılmaz. Yani eşler kendi mallarına, kanunen belirlenen sınırlar dahilinde yararlanma, yönetme ve tasarruf hakları dahil olarak sahip olmaya devam eder. Mal ayrılığı rejimi hakkında ayrıntılı bilgilere  “mal ayrılığı rejimi” başlıklı yazımızı okuyarak erişebilirsiniz.

Paylaşmalı Mal Ayrılığı Rejimi: Mal ayrılığı rejiminin özel bir türü olan paylaşmalı mal ayrılığında eşler gene kendi mallarına sahip olmaya devam eder. Ancak burada kısmi bir tasfiye süreci söz konusu olur.  Eşler kendi mallarına sahip olmaya devam eder, sadece bazı denkleştirmeler yapılır.

Mal Ortaklığı Rejimi: Mal ortaklığı rejimi ise mal ayrılığına göre tam ters istikamette bir tercihtir. Bu paylaşım usulünü seçen eşler ister ortak mal ister kişisel mal fark etmeksizin bütün mallara ortak olurlar. Mal rejimi sözleşmesi yapılarak bu usulün tercih edilmesi de mümkündür.

Mal rejimi türü seçilirken eşlerin boşanma ihtimalinde mal paylaşımının nasıl olacağı tespit edilmelidir. Bunun için geleceğe dönük olarak eşlere bir perspektif çizilmeli ve olası ihtimaller konuşulmalıdır. Ayrıca, mal rejimi seçildikten sonra da sözleşme kanunen belirlenen şekilde yapılmalıdır. Aksi halde, sözleşmenin geçerliliği etkilenebilir veya gelecekte eşler arasında anlaşmazlık yaşanabilir. Bu anlamda sürecein başından itibaren alanında uzman bir boşanma avukatına danışılması faydalı olacaktır.

Eşlerin hangi mal paylaşımını türünde hangi sonuçları göreceği ve özellikle uygulamada en çok görülen edinilmiş mallara katılma rejiminde mal paylaşımının nasıl yapılacağı hususlarının incelendiği “boşanmada mal paylaşımı” başlıklı yazımızı okuyarak daha fazla bilgi sahibi olabilirsiniz.

Evlilik Sözleşmesi Maddelerinde Neler Olur?

Evlilik sözleşmesi maddelerinde temel olarak eşlerin seçtiği mal rejiminin boşanma üzerindeki sonuçları olur. Bu kapsamda evlilik(mal rejimi) sözleşmesi maddelerinde, eşlerin mal edinimi ve paylaşımı noktasında karşılıklı durumları, gelir ve giderlerin türleri ve eşlerin beyanları bulunmaktadır. 

Evlilik Sözleşmesi İptal Edilebilir mi?

Evlilik sözleşmesi iptal edilebilir. Evlilik sözleşmesinin iptal edilebilmesi şu hallerde mümkündür: 

• Eşlerden birinin hata, hile, korkutma nedeniyle iradesinin sakatlanması, 
• Evlilik(mal rejimi) sözleşmesinin kanunen belirlenen sözleşme yapma usulüne aykırılık yapılması,
• Sözleşmenin muvazaalı yani üçüncü kişileri aldatma amacıyla yapılmış olması, evlilik(mal rejimi) sözleşmesinin iptal edilebileceği hallerdir.

Evlilik Sözleşmesi Sonradan Değiştirilebilir mi?

Evlilik sözleşmesi sonradan değiştirilebilir. Eğer eşler, daha önce bir mal rejimi tercihinde bulunmuş ve sonradan değişiklik yapmak istiyorlarsa, yeni bir sözleşme ile noter huzurunda farklı bir mal rejimine geçiş yapabilirler. Ayrıca, eşler daha önceden mal rejimi sözleşmesi yapmamışlarsa, yine bu durumda noter huzurunda kanunda belirtilen 3 mal rejimi türünden birini seçebilirler. 

Nafaka Vermemek İçin Evlilik Sözleşmesi Yapmak Mümkün Müdür?

Nafaka vermemek için evlilik sözleşmesi yapılması mümkün değildir. Zira, mal rejimi yani evlilik sözleşmelerinde nafaka hususu belirtilmez. Nafaka, eşlerin mal rejiminin dışında, boşanmadan sonraki yaşamına dair sonradan dava yoluyla belirlenecek bir husustur. 

Geriye Dönük Olarak Evlilik Sözleşmesi Yapmak Mümkün Müdür?

Geriye dönük olarak evlilik sözleşmesi yapmak mümkündür. Ancak bunun için evliliğin 1.1.2002 tarihinden önce yapılmış olması ve 01.01.2002 tarihinden itibaren bir yıl içerisinde edinilmiş mallara katılma rejimini geçmişe etkili olarak kabul etmeleri gerekir.

Evlendikten Sonra Evlilik Sözleşmesi Yapılabilir Mi?

Evlendikten sonra evlilik sözleşmesi yapılabilir. Ancak bu durumda, evlilik (mal rejimi) sözleşmesi ile seçilen mal rejimi evlilik sözleşmesi yapıldığı andan itibaren geleceğe dönük olarak etkilerini gösterir. (Yargıtay 8. Hukuk Dairesi 2012/11466 E., 2013/8552 K.)

Partneriniz Evlilik Sözleşmesi İstiyorsa Ne Yapmalısınız?

Partneriniz evlilik(mal rejimi) sözleşmesi yapmak istiyorsa, ileride olası bir boşanma ihtimaline karşı boşanmanın maddi sonuçları üzerinde ortak bir anlaşmaya varmaya çalışılması gerekir. Zira eşlerin evlilik sözleşmesi yapmaları, birbirlerine güvenmedikleri anlamına gelmez. Çünkü her evlilik boşanma ihtimalini içerisinde barındırdığı gibi bu hak kanunen de eşlere tanınmıştır.

Evlilik Sözleşmesi Yapılmazsa Tabi Olunan Mal Rejimi Nedir?

Evlilik sözleşmesi yapılmazsa eşler, edinilmiş mallara katılma rejimine tabi olurlar. Bu şekilde eşler hiçbir eylemde bulunmadan yalnızca evlenme yoluyla edinilmiş mallara katılma rejimine tabi olacaklardır.

Sonuç

Evlilik (mal rejimi) sözleşmesi, eşlerin olası bir boşanma ihtimali halinde malların nasıl paylaştırılacağına ilişkin anlaşmalarını gösteren belgedir. Bu kapsamda eşler evlenmeden önce veya sonra mal rejimi seçebilirler. Ancak, mal rejimi seçilirken ve sözleşme hazırlanırken kanunen belirlenen kıstaslara uyulmaması durumunda gelecekte taraflar arasında anlaşmazlık doğuracak hususlar meydana gelebilir. Bu kapsamda alanında uzman bir boşanma avukatına danışılması faydalı olacaktır.