Evlilik Dışı Doğan Çocuğun Velayeti

Evlilik dışı doğan çocuğun velayeti, soybağının belirlenmesi, velayetinin yetkili kişiye verilmesi konuları oldukça önemlidir. Velayet, küçüklerin korunmasının sağlanabilmesi için anne ve babalara yüklenen yükümlülük ve hakların tümü anlamına gelir. Evlilik dışı doğan çocukların evlilik içi doğan çocuklar gibi tam olarak korunabilmesi için konuya ilişkin düzenlemeler önem arz eder.

Yazımızda evlilik dışı doğan çocuğun velayeti kimin olur, babanın çocuğu hukuki olarak tanıması nasıl gerçekleştirilir, babalık davası nedir vs. sorularını tüm ayrıntılarıyla açıklayacağız. Evlilik dışı doğan çocuğun velayeti hususunda  yükümlülüklerin yerine getirilmesi çocuğun gelecek yaşamı için önem arz eder. Bu nedenle yazımızı dikkatle okumanızı öneririz.

Evlilik dışı doğan çocuğun velayeti konusunda babanın yaptığı tanıma işlemleri veya babalık davası açılması sırasında yapılacak hukuki veya usuli hatalar büyük problemlere yol açabilir. Bu süreçlerde avukat yardımı almak yararlı olacaktır.

Evlilik Dışı Doğan Çocuğun Velayeti Kimdedir?

Velayet hakkının oluşabilmesi için kural olarak soybağının kurulmuş olması aranır. Çocuk anne rahmine düştüğünde veya doğduğunda anne babanın evli olması sonucu oluşan velayet ortak olacaktır. Çocuğun evlilik sonlandıktan sonraki 300 gün içerisinde doğması durumunda da çocuk evlilik devam ederken doğmuş gibi kabul edilecektir. Bu durumlarda çocuk babanın nüfusuna kaydedilir. Evliliğin devam ettiği süre boyunca velayet hakkı birlikte kullanılır.

4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu madde 337’de evlilik dışı doğan çocuğun velayetine ilişkin hükümlere yer verilmiştir. Düzenlemeye göre evlilik dışı doğan çocuğun velayeti kural olarak annenindir. Bunun sebebi anneyle çocuğun arasındaki soybağının kurulmasının doğum ile olmasıdır.

Anne çocuğu doğurmakla birlikte evli olup olmadığına bakılmaksızın veya herhangi bir başka işleme gerek kalmadan çocuğun velayetine sahip olur. Annenin küçük, kısıtlı veya ölmüş olması durumları istisna kabul edilmiştir. Bu durumda çocuğun menfaati gözetilerek velayet hakim tarafından babaya verilir. Ancak babanın kim olduğu belli olmayabilir. Bu durumda da çocuğa vasi atanır.

Çocuk ile babanın soybağının kurulması ve evlilik dışı doğan çocuğun velayetinin babaya verilmesi daha farklı şekillerle olur. Çocuğun babası ile annesinin çocuk doğduktan sonra evlenmesi, babanın çocuğu tanıması, hakimin bu konuda karar vermesi ile birlikte çocuk ile baba arasında soybağı kurulacaktır. Bu durumlardan farklı olarak evlat edinme ile de baba ile çocuk arasında soybağı kurulması mümkündür.

ÖNEMLİ: Çocuğun nesebinin gayri sahih olması eski kanun döneminde kalmıştır. Çocuk ile baba arasında soybağı kurulmamış olsa bile nüfus kaydından baba adı olarak beyan edilen isim yer alacaktır.

Evlilik Dışı Doğan Çocuğun Anne ve Babasının Sonradan Evlenmesi

Anne ve babanın evlilik dışı çocuğun doğumundan sonra evlenmesi durumunda  evlilik dışı doğan çocuğun velayeti hakkında evlilik içi doğan çocuklara uygulanan hükümler uygulama alanı bulur. Çünkü evlenmeyle birlikte soybağı kurulmuş kabul edilir.

Bunların gerçekleşmesi için ilk şart gerçekleşen evliliğin yasal ve geçerli olmasıdır. Geçerli bir evlilikten itibaren velayet hakkı anne ve baba tarafından ortak kullanılır. Aynı zamanda velayete ilişkin yükümlülüklerden de birlikte sorumlu olurlar. Evlilik dışı doğan çocuk, evlenme sonrasında nüfus müdürlüğüne bildirilmelidir. Ancak bu bildirimin yapılması şart değildir yalnızca açıklayıcı nitelik taşır.

Evlilik Dışı Doğan Çocuğu Tanıma

Evlilik dışı doğan çocuğun tanınması işlemini doğrudan doğruya baba yapmalıdır. Tanıma işlemi nüfus memuruna veya mahkemeye baba tarafından yapılan başvuruda bulunma ile yapılabilir. Babanın resmi belge veya vasiyetnamede yapacağı bir beyanla da tanıma işlemi gerçekleştirmesi mümkündür.

Tanıma işleminin yapılabilmesi için çocuğun daha önce başka bir erkek ile kurulmuş soybağı ilişkisinin bulunmaması gerekir. Tanıma işlemi sonrasında bu işlem, babanın ve çocuğun kayıtlı oldukları nüfus memurluklarına bildirilerek oradaki kayıtların yenilenmesi sağlanır. Nüfus memurlukları da çocuğa, anneye ve eğer çocuğa vasi atandıysa vasiye tanıma işlemini bildirir.

Baba tarafında gerçekleştirilen tanıma işlemleri sonrasında velayet hakkı da babaya verilebilir. Ancak velayetin babaya verilmesi çocuğun menfaati dikkate alınarak gerçekleştirilmelidir.

Babalık Davası

Babanın kendi rızasıyla tanıma işlemi yaparak evlilik dışı çocuğu ile soybağı kurması mümkün olduğu gibi bu işlemi yapmaya rıza göstermemesi de mümkündür. Bu durumda tanıma işlemini kendi isteğiyle yapmayan babaya babalık davası açılabilir. Dava anne tarafından veya çocuğun reşit olmasından sonra çocuk tarafından açılabilir.

Dava babaya karşı açılır ancak baba ölmüşse babanın mirasçılarına karşı açılması da mümkündür. Babalık davasının, anne tarafından çocuğun doğumundan önce açılması da mümkündür.

Anne açtığı babalık davası ile birlikte veya ayrıca doğum giderleri, doğumdan önceki ve sonraki 6 haftalık süredeki geçim giderleri, gebelik ve doğum için gerekli olan diğer giderler için babadan veya mirasçılarından talepte bulunabilir.

Mahkeme tarafından anne veya çocuk tarafından açılan babalık davasının kabulüne karar verilmesi durumunda evlilik dışı doğan çocuk ile baba arasında yasal bir soybağı ilişkisi kuruluş olur. Bu durumda velayet hakkı da babaya verilebilir ancak bu işlem yapılırken çocuğun yararı gözetilerek karar verilir. Bu konu ile ilgili olarak ‘babalık davası‘ başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.

Eğer çocuğun başka bir kişi ile arasında baba – çocuk ilişkisi kurulmuşsa bu durumda önce soybağının reddi davası açılarak bu kişi ile soybağı ilişkisi sonlandırılmalı ve babalık davası bundan sonra açılmalıdır. Bununla ilgili olarak ‘soybağının reddi‘ başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.

Evlilik Dışı Doğan Çocuğun Soyadı

Evlilik dışı doğan çocuğun soyadı baba ile soybağı ilişkisin kurulup kurulmamasına göre belirlenir. Buna göre  çocuk ile baba arasında soybağı ilişkisi kurulmadıysa çocuğun soyadı annenin soyadı olur.

Baba evlilik dışı doğan çocuk ile arasındaki soybağı ilişkisini, kendi rızasıyla gerçekleştirdiği tanıma işlemleri ile kurduysa evlilik dışı doğan çocuğun soyadı babasının soyadı olur.

Babalık davasında da mahkeme davayı kabul ederse baba ile çocuk arasında soybağı ilişkisi kurulmuş olduğundan çocuk babasının soyadını alır. Mahkemenin davayı reddetmesi durumunda çocuğun soyadı annesinin soyadı olmaya devam eder.

Son Olarak Dikkat Edilmesi Gerekenler

Yukarıda evlilik dışı doğan çocuğun velayeti konusunu, kime verileceğini, soyadının neye göre değişeceğini, evlilik dışı doğan çocuk ile baba arasında soybağı ilişkisinin hangi yollarla kurulacağını açıkladık. Özellikle babalık davası açılırken çocuğun menfaatleri gözeterek hatasız şekilde işlemlerin ilerlemesi için yapılması gereken bir avukattan yardım almaktır.