Ekran Görüntüleri Davada Delil Olarak Kullanılabilir mi?

Ekran görüntüleri davada delil olarak kullanılabilir mi sorusu, gerek hukuk gerek ceza yargılamaları bakımından önem arz eden ve sıklıkla merak konusu olan bir husustur.

Ekran Görüntüleri Davada Delil Olarak Kullanılabilir mi?

Ekran görüntüleri davada delil olarak kullanılabilir. Fakat delilin hukuka uygun şekilde elde edilip edilmediği, ekran görüntüsünün delil niteliği ve özellikle davanın türü bu konuda belirleyici rol oynar.

Günlük hayatta karşılaşılabilecek hukuk davalarının başlıca örnekleri olarak tazminat, boşanma, alacak yahut iş davasına konu olabilecek olayların ispatı için ekran görüntüleri gündeme gelebilir. Aynı şekilde, bir suç duyurusu veya cezai soruşturma ve yargılama süreçlerinde de ekran görüntülerini kullanma imkanı gündeme gelebilir.

Ekran Görüntülerinin Delil Niteliği Nedir?

Ekran görüntülerinin delil niteliği, hukuk yargılamaları bakımından takdiri delildir. Bu da demek oluyor ki yargılama sürecinde ekran görüntüleri mahkemeye sunulduktan sonra mahkeme bu delilleri değerlendirir ve takdirde bulunur.

Ekran görüntülerinin takdiri delil olması nedeniyle, konuyla ilgili başka delillerin ve argümanların bulunması halinde mutlaka deliller bunlarla desteklenmeli ve doğru hukuki zeminde ileri sürülmelidir.

Ekran görüntülerinin delil niteliği, ceza yargılamaları bakımından da takdiri delil niteliği taşır. Ceza yargılamasında herhangi bir kesin delil söz konusu olmadığı için savcılık ve mahkeme önüne gelen tüm delilleri değerlendirir ve bu çerçevede karar verir.

Ekran Görüntülerini Delil Olarak Kullanma Şartları Nelerdir?

Ekran görüntülerini delil olarak kullanmanın temel şartları, delilin doğru yöntemlerle elde edilmiş olması ve hukuka aykırı nitelik taşımamasıdır.

Delilin Elde Edilme Yöntemi

Ekran görüntüleri davada delil olarak kullanılabilir mi sorusu bakımından, delilin elde edilme yöntemi belirleyici rol oynamaktadır.

Delil, mutlaka hukuka uygun yöntemlerle elde edilmiş olmalıdır. Örneğin bir başkasının telefonunu gizlice alarak buradan alınan ekran görüntüleri, elde edilme yöntemi bakımından suç teşkil eder. Dolayısıyla, delilin elde edilme yöntemi hukuka aykırı nitelik taşır ve ekran görüntüsü yargılamada delil olarak kullanılamaz.

Hem hukuk hem de ceza yargılamaları bakımından aranan temel kriter, delilin doğru yöntemlerle ve herhangi bir suç yahut usulsüzlük söz konusu olmadan elde edilmesidir.

Fakat bazı olağanüstü durumlarda, başka türlü delil elde etme imkanının bulunmadığı ve planlı gelişmeyen hallerde, delil elde etme yöntemi yanlış olsa bile başka bir çare bulunmadığı için mahkeme ilgili delilleri de kabul edebilir.

Delilin Hukuka Uygun veya Aykırı Olma Durumu

Ekran görüntüleri davada delil olarak kullanılabilir mi sorusu bakımından, delilin hukuka uygun olması bir zorunluluktur. Aksi durumda, hukuka aykırı bir delilin yargılama kullanılması mümkün değildir.

Ceza yargılaması bakımından bu husus, 5271 sayılı CMK 217/2 hükmünde şöyle düzenlenmiştir:

“Yüklenen suç, hukuka uygun bir şekilde elde edilmiş her türlü delille ispat edilebilir.”

Diğer davalar bakımından uygulanan usul kanunu olan 6100 sayılı HMK 189/2 hükmü ise şöyledir:

“Hukuka aykırı olarak elde edilmiş olan deliller, mahkeme tarafından bir vakıanın ispatında dikkate alınamaz. “

Belirtilen hükümlerden anlaşılabileceği üzere, hukuka aykırı deliller davada kullanılamaz. Dolayısıyla, ekran görüntüsünün hukuka aykırı delil niteliği taşıması halinde davada delil olarak kullanılması mümkün değildir.

Burada akla gelen temel soru şudur: Ekran görüntüleri hangi durumda hukuka aykırı delil sayılır? Ekran görüntüsünü hukuka aykırı delil haline getirebilecek başlıca ihtimaller şunlardır:

• Bir başkasının telefonundan haberi veya rızası olmaksızın ekran görüntüsü alınmış olabilir. Bu durum aynı zamanda suç teşkil eder.
• Kişi kendi telefonunda ekran görüntüsü almış olsa dahi görüntünün içeriği hukuka aykırı olabilir. Örneğin bir başkasının gizli verileri veya özel görüntüleri rızası dışında elde edilerek ekran görüntüsü alınmış olabilir. Bu durumda hem ekran görüntüleri delil olarak kullanılamaz hem de suç işlenmiş olur.

Görüldüğü üzere, ekran görüntüleri davada delil olarak kullanılabilir mi sorusunun cevabında söz konusu delillerin hukuka uygunluğu belirleyici rol oynar.

Yukarıda belirtilen durumlar dışında da ekran görüntüsü hukuka aykırı nitelik taşıyabilir. Bu durumda ekran görüntüsü davada delil olarak kullanılamayacağı için yargılamadan beklenen netice elde edilemeyebilir. Dolayısıyla, delillerin hukuka uygun zeminde ileri sürülebilmesi için uzman avukattan destek almakta yarar vardır.

Ekran Görüntülerinin Delil Niteliği Görmesi için Hangi Yöntem Kullanılmalıdır?

Ekran görüntülerinin doğrudan mahkemeye veya savcılığa sunulması, delil olarak değerlendirilmesi bakımından yeterli olmayacaktır.

Özellikle günümüzün teknolojik imkanları düşünüldüğünde, ekran görüntüleri üzerinde çeşitli müdahale, oynama ve manipülasyonların gerçekleştirilme riski son derece yüksektir. Dolayısıyla, ekran görüntülerinin doğrudan mahkemeye sunulması yeterince güvenilir bir delil teşkil etmez.

Bu noktada, ekran görüntüsünün davada delil niteliği taşımasına imkan tanıyan bir yönteme başvurulmalıdır. İlgili yöntemlerden başlıcaları şunlardır:

• Cezai konularda mesaj tespit tutanağı edinmek,
• Hukuki yargılamalarda bilirkişi ile tespit talep etmek,
• Noter kanalıyla tespit ettirmek,
• Uzman görüşü yoluna başvurmak,
• Ekran görüntüsünün içerdiği iddiayı tanıklarla desteklemek gibi durumlar, ekran görüntülerinin delil niteliği görmesini sağlar.

Cezai konularda, mesaj tespit tutanağı edinerek ekran görüntülerine delil niteliği kazandırılabilir. Örneğin tehdit edilen bir kişi buna ilişkin ekran görüntüleri almasının yanında suç duyurusunda bulunurken mesaj tespitinin sağlanmasını da talep ederek buna ilişkin tutanağın tutulmasını sağlayabilir. Böylelikle ekran görüntüleri de delil olarak kullanılır.

Hukuki yargılamalarda, bilirkişi ile tespit talep edilebilir. Örneğin tazminata konu bir hadisede delil olarak ekran görüntüleri kullanılmak isteniyorsa bu görüntülerin gerçekliğinin ve içeriğinin tespitine dair bilirkişi görevlendirilmesi talep edilebilir. Bilirkişinin konu hakkında rapor hazırlaması ile birlikte ekran görüntüleri de delil olarak kullanılıp dava sonucunu etkileyebilir.

Noter kanalıyla tespit ettirmek de ekran görüntüsünün delil olarak kullanılmasına olanak tanıyabilir. E-tespit adı verilen sistem sayesinde, ekran görüntüsü alınmak istenen husus web sayfalarında yayınlanan bir veri ise direkt bu sistem üzerinden görüntüler alınıp noterde onaylatılarak doğrudan davada delil olarak kullanılabilir.

Uzman görüşü yoluna başvurmak, ekran görüntülerinin davada delil olarak kullanılmasına imkan tanıyan bir başka yöntemdir. Burada mahkeme bir bilirkişi görevlendirmez, bunun yerine kişi kendi bulduğu bir teknik uzmana delillerini sunar ve uzmandan delillerin gerçekliğine ilişkin rapor alır. Sonrasında bu raporu mahkemeye sunar. Böylelikle, ekran görüntüleri davada delil olarak kullanılabilir.

Ekran görüntülerinin delil olarak kullanılmasını kolaylaştırabilecek bir başka yöntem ise söz konusu iddiaları destekleyecek tanık beyanlarını da ekran görüntüleri ile birlikte mahkemeye delil olarak sunmaktır. Böylelikle, ekran görüntüsünün içeriğindeki iddiaları destekleyen başka deliller de gündeme gelmiş olur.

Görüldüğü üzere, ekran görüntüleri davada delil olarak kullanılabilir mi sorusu kapsamında birçok farklı yöntem gündeme gelmektedir. Fakat her bir yöntemde yapılması gereken belli usul işlemleri bulunmaktadır. Burada yapılacak bir hata, ekran görüntülerinin delil niteliğini ve etki gücünü zedeleyebilir. Dolayısıyla, doğru bir strateji ile süreç yürütülmelidir.

Ekran Görüntüleri Hangi Davalarda Delil Olarak Kullanılabilir?

Ekran görüntüleri, başlıca şu davalarda delil olarak kullanılabilir:

• Ceza davaları,
• Boşanma davaları,
• Alacak davaları,
• İş davaları ve benzeri nitelik taşıyan daha birçok dava türünde, ekran görüntüleri delil olarak kullanılabilir.

Unutulmamalıdır ki ekran görüntülerinin delil olarak kullanılabileceği davalar, yukarıda sayılanlardan ibaret değildir. Ekran görüntülerinin belli dava türleri bünyesinde kullanılmasına ilişkin bilinmesi gereken detaylar, aşağıda ayrı başlıklar halinde izah edilmiştir.

Ekran Görüntülerinin Ceza Davalarında Kullanılması

Ekran görüntülerinin ceza davalarında kullanılması mümkündür. Fakat bu görüntüler hakkında mesaj tespit tutanağı veya mahkemece görevlendirilmiş bilirkişi raporu uyarınca kesinlik olmalıdır.

Ekran görüntülerinin ceza davalarında kullanılmasıyla ilgili dikkat edilmesi gereken bir diğer husus da söz konusu delilin hukuka aykırı bir yöntemle elde edilmemiş olmasıdır. Aksi durumda, kural olarak ilgili görüntüler delil kabul edilmez.

Ekran Görüntülerinin Boşanma Davalarında Kullanılması

Ekran görüntülerinin boşanma davalarında kullanılması da mümkündür. Boşanma davasında, hakim delilleri serbestçe değerlendirir ve takdir eder.

Eşlerden biri diğer eşle ilgili ekran görüntülerine sahipse bunları mahkemeye delil olarak sunabilir. Bu görüntülerin güvenilirliği sağlamak bakımından, bilirkişi raporu veya uzman görüşü yahut noter kanalıyla e-tespit gibi çeşitli yöntemlerden birinden yararlanılabilir.

Boşanma davalarında ekran görüntülerinin delil olarak kullanılabilmesi için bu görüntülerin hukuka aykırı yollarla elde edilmemiş olması önemlidir. Örneğin bir eş diğer eşin haberi veya rızası olmadan telefonunu kurcalayıp ekran görüntüsü alıp bunu kendisine göndererek hukuken delil elde etmiş sayılmaz. Bu görüntüler mahkemede kullanılamaz.

Ekran Görüntülerinin Alacak Davalarında Kullanılması

Ekran görüntülerinin alacak davalarında kullanılması, diğer tür davalara göre daha karmaşık özellikler arz eder. Burada dava konu olan husus bir hukuki vakıa değil hukuki işlemdir. Dolayısıyla, 6100 sayılı HMK 200 hükmü uyarınca senetle ispat zorunluluğu söz konusudur.

Buna göre, 2025 itibariyle 33.000 TL ve üzerindeki tutarları içeren hukuki işlemler bakımından senetle ispat zorunluluğu uygulanır ve bu işlemlere ilişkin delil olarak yalnızca yazılı belge ve senetler mahkemeye sunulabilir.

Senetle ispat zorunluluğunun olduğu davalarda ekran görüntülerinin delil olarak kullanılabilmesini sağlayan ihtimal, delil başlangıcıdır. Delil başlangıcının tanımı, 6100 sayılı HMK 202/2 hükmünde şöyle yapılmıştır:

“Delil başlangıcı, iddia konusu hukuki işlemin tamamen ispatına yeterli olmamakla birlikte, söz konusu hukuki işlemi muhtemel gösteren ve kendisine karşı ileri sürülen kimse veya temsilcisi tarafından verilmiş veya gönderilmiş belgedir.”

Bu hükümde ifade edilen belge kavramı, illa yazılı belge anlamına gelmez. Bu minvaldeki her türlü belge, bilgi, fotoğraf, ses kaydı vb. unsur delil başlangıcı olarak kabul edilir. Bu durumda, ekran görüntüleri de delil başlangıcı olarak kabul edilebilir. 

Ekran görüntülerinin delil başlangıcı olarak kabul edilmesi halinde ne olacağı ise HMK 202/1 hükmünde şöyle düzenlenmiştir:

“Senetle ispat zorunluluğu bulunan hâllerde delil başlangıcı bulunursa tanık dinlenebilir.”

Hükümde belirtilen tanık dinlenebilir ifadesi, senet dışında kalan diğer bütün delillerle ispat yapılabilir demektir. Dolayısıyla, ekran görüntüleri delil başlangıcı olarak kabul edileceği için davada delil olarak ileri sürülebilir. Görüldüğü üzere, ekran görüntüleri davada delil olarak kullanılabilir mi sorusunun cevabı da davanın niteliğine göre değişiklik arz etmektedir.

Ekran Görüntülerinin İş Davalarında Kullanılması

Ekran görüntülerinin iş davalarında kullanılması bakımından herhangi bir hukuki engel söz konusu değildir. İş kanunu, bazı durumlar için ispat yüküne ilişkin özel şartlar getirmiş olsa da yargılamada kullanılacak deliller bakımından bir sınırlama söz konusu değildir.

Gerek işçi gerekse işveren bakımından ekran görüntülerinin kullanılmasının önündeki engel, söz konusu görüntülerin hukuka aykırı şekilde elde edilmiş olma ihtimali olabilir. Bu tür hukuka aykırı yöntemler dışında, söz konusu görüntüler davada delil olarak kullanılabilir.

Sonuç

Ekran görüntüleri davada delil olarak kullanılabilir mi sorusunun cevabı, davanın türüne ve delilin elde edilme yöntemine göre değişiklik gösterebilmektedir. Fakat yargılamada delil olarak kullanılabiliyor olsa dahi bunun için yapılması gereken usul işlemleri gözardı edilmemelidir. Bu nedenle, uzman avukatın desteğini alarak süreci yürütmekte büyük yarar vardır.