Ekonomik Şiddet ve Cimrilik Nedeniyle Boşanma

Ekonomik şiddet ve cimrilik nedeniyle boşanma davası, bir eşin ekonomik gücünü diğer eşe karşı baskı, zorlama veya tehdit aracı olarak kullanması ya da parasını ailenin yaşamını zorlaştıracak kadar harcamaktan kaçınması sebebiyle açılan davadır. Bu davada, ekonomik şiddet veya cimrilik nedeniyle ortak yaşam çekilmez hale gelmiş ve evlilik birliğini temelden sarsılmışsa boşanmaya karar verilecektir.

Ekonomik Şiddet ve Cimrilik Boşanma Sebebi Midir?

Ekonomik şiddet ve cimrilik boşanma sebebidir. Çünkü evlilik birlikteliği içerisinde eşlerin ekonomik olarak birbirine destek olmaları ve maddi anlamda da ortak bir yaşam sürmeleri gerekir. 

Eşlerin birbirine ekonomik şiddet içeren davranışları sadakat yükümlüğüne aykırı davranıştır. Dolayısıyla, ekonomik şiddet ve cimrilik evlilik birliğinin temelden sarsılması sebebiyle boşanma sebebidir. 

Evlilik birliğinin temelden sarsılması hususu TMK m.166‘da şu şekilde açıklanmıştır:

“Evlilik birliği, ortak hayatı sürdürmeleri kendilerinden beklenmeyecek derecede temelinden sarsılmış olursa, eşlerden her biri boşanma davası açabilir.”

Ekonomik Şiddet Nedir?

Ekonomik şiddet, bir eşin ekonomik gücünü diğer eşe karşı baskı, zorlama veya tehdit aracı olarak kullanmasıdır. Bu bağlamda, eşin ekonomik özgürlüğünü elinden almak, zorla çalıştırmak veya çalışmaya zorlamak, çalışmasına engel olmak veya çalışmamasına zorlamak ekonomik şiddet örnekleridir. 

Ekonomik şiddet uygulanması, sadece eşlerden birinin çalışması veysa çalışmaması için yapılan davranış olarak görülmez. Aynı zamanda bir eşin kazandığı paranın veya başkaca ekonomik kaynakların diğer eşe karşı bir koz olarak veya davranışlarını yönlendirmek için araç olarak kullanılmasıdır. Dolayısıyla gelir getiren kişinin bu parayı kullanarak eşi üzerinde tahakküm kurma çabası da ekonomik şiddettir. 

Ekonomik şiddet sayılabilecek hallere örnekler şunlardır:

• Evlilik içerisinde eşlerin veya çocukların temel ekonomik gereksinimlerini veya ihtiyaçların karşılanmaması,
• Geliri olmayan eşe ve çocuklara para vermemek, 
• Geliri olmayan eşe ve çocuklara çok az para vermek ancak bu parayla ederinden fazla şey yapılmasını istemek, 
• Eve ara ara gelmeyerek evin ihtiyaçlarını karşılamamak, 
• Eşi veya çocukları zorla bir işte çalıştırmak, 
• Çalışmak isteyen eşi veya çocukları engellemek, 
• Ekonomik olarak bütün aileyi ilgilendiren konularda tek başına karar almak, 
• Ailenin gelir ve giderleri konusunda bilgi vermemek, 
• Kadının zorla ziynet eşyalarını almak, 
• Sık sık kendi yüzünden işten atılacak olaylara karışmak, 
• Eşin kredi kartına veya maaşına el koymak, ekonomik şiddet örnekleridir.

Ülkemizde evlilik içerisinde özsellikle kadının gelir getirmediği durumda ekonomik şiddetin varlığı göze çarpmaktadır.  Bu noktada doğrudan emeğiyle para kazanmayan eşin ekonomik şiddete maruz kalması çok daha olasıdır. Dolayısıyla doğrudan gelir getirmese de aile içi birçok görevi yerine getiren veya gelir getirse dahi ekonomik şiddete maruz kalan tarafın korunması gerekir. İşte bu sebeple ekonomik şiddet ve cimrilik boşanma sebebidir.

Yargıtay’a Göre Ekonomik Şiddet ve Cimrilik Nedeniyle Boşanma Sebebi Örnekleri

Yargıtay’a göre ekonomik şiddet ve cimrilik nedeniyle boşanma sebebi örnekleri şunlardır:

• Eşin aile bütçesini sarsacak kadar aşırı borçlanması, (Yargıtay H.G.K. 28.03.2019, E. 2017/2-1938 K. 2019/378),
• Eşin kumar nedeniyle borçlarını ödemeyerek aileyi zor duruma düşürmesi, (Yargıtay 2. H.D. 21.06.2021, E. 2021/3827 K. 2021/5101),
• Eşin borçları nedeniyle eve haciz gelmesine sebebiyet vermesi (Yargıtay 2. H.D. 27.02.2013, E. 2012/19164 K. 2013/5187),
• Eşin borçları sebebiyle alacaklıların aileyi rahatsız etmesine sebebiyet verilmesi, (Yargıtay 2. H.D. 26.12.2022, E. 2022/9207 K. 2022/10855),
• Eşten habersiz para ile şans oyunu oynama, (Yargıtay 2. H.D. 11.06.2012, E. 2011/20475 K. 2012/15805),
• Eşten habersiz borçlanma, (Yargıtay 2. H.D. 11.06.2012, E. 2011/20475 K. 2012/15805),
• Eşi borçlanmaya zorlamak, (Yargıtay 2. H.D. 07.11.2012, E. 2012/7020 K. 2012/6316),
• Maddi sıkıntılar olmasına rağmen eşin çalışmasına izin vermemek, (Yargıtay 2. H.D. 16.10.2018, E. 2016/24675 K. 2018/11151),
• Eşin KPSS sınavına çalışmasına engel olmak, (Yargıtay 2. H.D. 22.02.2021, E. 2021/277 K. 2021/1561),
• Eşinin çalıştığı yere gidip eşinin işten çıkarılmasını istemek, (Yargıtay 2. H.D. 30.10.2013, E. 2013/21370 K. 2013/24398),
• Aileye maddi ve manevi destekte bulunmayarak, evin doğalgaz aboneliklerinin kapatılarak ailenin zor durumda bırakılması, (Yargıtay 2.H.D. 22.02.2023, E. 2022/10161 K. 2023/680),
• Eşin borçları nedeniyle ev içindeki eşyaları satması, (Yargıtay 2. H.D. 20.06.2017, E. 2016/2525 K. 2017/7821),
• Eşin eline geçen paraları doğrudan kendi ailesine vermesi, (Yargıtay 2. H.D. 06.03.2023, E. 2022/10462 K. 2023/852).

Yukarıda yer alan uygulamadan Yargıtay örneklerinde görüldüğü üzere, ekonomik şiddet ve cimrilik nedeniyle boşanmak için evlilik birliğinin devamınn diğer eş için büyük ölçüde çekilmez hale gelmesi gerekmektedir. Yani evlilik birliği temelden sarsılmış olması gerekir. Pek çok durumda süreklilik arz eden haller bulunduğu için bu durumlar da evlilik birliğini temelden sarsmış olacak ve boşanma sebebi olacaktır.

Açılacak olan boşanma davası için hangi eylemlerinin ekonomik şiddet ve cimrilik sayılarak boşanmaya sebebiyet vereceği incelenmeli, bu olgularının nasıl ispatlanabileceği tespit edilmeli ve usuli işlemler hukuki şekilde yapılmalıdır. Zira, boşanma davası süreci ve sonucunda hakimin vereceği kararda eşlerin boşanmadaki kusur oranı belirleyici olacaktır. Bu bağlamda sürecin başından itibaren alanında uzman bir boşanma avukatına danışılması faydalı olacaktır. 

Ekonomik Şiddet ve Cimrilik Nedeniyle Boşanma Davasında Talepler

Ekonomik şiddet ve cimrilik nedeniyle boşanma davasında talepler şunlardır:

• Nafaka, (ilgili yazı:”nafaka hesaplama”)
• Velayet, (ilgili yazı: “boşanmada çocuğun velayeti kime verilir? (yaşlar burada)”
• Maddi ve Manevi Tazminat, (ilgili yazı: “boşanmada maddi ve manevi tazminat”)
• Mal Paylaşımı, (ilgili yazı: “boşanmada mal paylaşımı”)

Boşanma Davası Masrafları ve Avukatlık Ücreti

Ekonomik şiddet ve cimrilik nedeniyle boşanma davası masrafları 2024 yılı itibariyle ortalama 3500-4000 TL arasındadır. Ekonomik şiddet ve cimrilik nedeniyle boşanma davası avukatlık ücreti ise 2024 yılı itibariyle en az 17.900 TL’dir. 

DİKKAT: Bu ücret, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesinde 2024 yılı için belirlenen asgari miktardır. Dolayısıyla müvekkil ve avukatın arasındaki anlaşma bu meblağın üzerinde olabilir.

Ekonomik Şiddet ve Cimrilik Nedeniyle Boşanma Davası Ne Kadar Sürer?

Ekonomik şiddet ve cimrilik nedeniyle boşanma davası yaklaşık olarak 1-1,5 yıl sürer. Bu süre içerisinde ekonomik şiddet ve cimrilik nedeniyle boşanma davaları ortalama 6 celse sürmektedir.

Sonuç

Ekonomik şiddet ve cimrilik nedeniyle boşanma davası, eşler arasında ekonomik yönden şiddet gösterilmesi sonucu açılan davadır. Bu davada, ekonomik şiddete maruz kalan eş, diğer eşin davranışlarının evlilik birliğini temelden sarstığını ispat etmelidir. Dolayısıyla kusur oranının belirlenmesi ve evliliğin devamının mümkün olmadığı hususu ortaya konulmalıdır. Bu anlamda sürecin başından itibaren alanında uzman bir boşanma avukatına danışılması tavsiye edilir.