Çalışma İzni Başvurusunun Reddi

Çalışma izni başvurusunun reddi, yabancıların için UİK madde 9’da belirlenmiş şartların sağlanmaması veya başvuru sürecinde usuli hata yapmış olunmasından kaynaklanır. Başvurunun reddedilme nedenleri, ilgili maddenin bentlerinde açıklanmıştır. Çalışma izni reddedilirken, bu bentlerden bir ya da birkaçı dayanak olarak gösterilir. Başvurunun reddine karşı ilgililer, itiraz edebilir veya iptal davası açabilirler.

Çalışma İzni Başvurusunun Reddi Sebepleri Nelerdir?

Çalışma izni başvurusunun reddi sebepleri Uluslararası İşgücü Kanunu madde 9’da düzenlenmiştir. Kanuna göre çalışma izni başvurusunun reddi sebepleri şunlardır:

• Uluslararası işgücü politikasına uygun olmayan, 
• Sahte veya yanıltıcı bilgi ve belgelerle yapılan, 
• Yabancı istihdam edilmesine ilişkin gerekçesi yeterli görülmeyen, 
•  Diğer kanunlarda Türk vatandaşlarına hasredilen iş ve meslekler için yapılan,
•  Gerekli nitelik ve uzmanlığı taşımadığı anlaşılan yabancılara ilişkin olan, 
• Bakanlıkça belirlenen değerlendirme kriterlerini karşılamayan, 
• 6458 sayılı Kanunun 7 nci, 15 inci ve 54 üncü maddeleri kapsamında olduğu İçişleri Bakanlığınca bildirilen yabancılara ilişkin olan, (Türkiye’ye girmelerine izin verilmeyecek, vize verilmeyecek veya sınır dışı etme kararı alınmış yabancılardan olduğu İçişleri Bakanlığınca bildirilen yabancılara ilişkin olan),
• Kamu düzeni, kamu güvenliği veya kamu sağlığı açısından Türkiye’de çalışmasında sakınca görülen yabancılara ilişkin olan,
• Dışişleri Bakanlığının uygun görüşü olması durumu hariç, Türkiye Cumhuriyetinin tanımadığı veya diplomatik ilişkisinin bulunmadığı ülke vatandaşları için yapılan, 
• Kanuni süresi içinde yapılmayan veya eksiklikleri tamamlanmayan başvurular,
• Uluslararası İşgücü Kanunu Uygulama Yönetmeliği uyarınca; m.8/f.1’in (ö) bendi kapsamında çalışma izni muafiyeti alarak çalışan yabancıların yurt içinden aynı statüde olmayan bir işverene bağlı çalışmak üzere yaptıkları,
• Çalışma izni harcı ve değerli kâğıt bedeli yatırılması bildirimi tarihinden itibaren otuz gün içerisinde harç ve değerli kâğıt bedeli yatırılmayan, çalışma izni başvurusunun reddi gündeme gelir.

Yukarıda belirtilen sebeplerden birinin bulunması halinde, yabancıların yaptıkları çalışma izni başvurusunun reddi işlemi Bakanlıkça yerine getirilir. Ayrıca, şu durumların tespiti halinde de başvurular başvuru reddedilir:

• Uluslararası koruma başvuru tarihi üzerinden 6 ay geçmediğinin,
• Bakanlığa gerekli belgelerin teslimi dâhil başvuru tamamlandığında, kimlik belgesinin geçerlilik süresinin 30 günden az kaldığının,
• 6458 sayılı Kanun uyarınca kesinleşmiş sınır dışı kararı alındığının,
• Belirli bir ilde ikamet etme yükümlülüğü getirilen başvuru sahibi ve şartlı mültecinin bu il sınırları dışında çalışma izni almak için yaptığı başvurularda İçişleri Bakanlığınca olumsuz görüş bildirildiğinin, tespiti halinde, çalışma izni veya çalışma izni uzatma başvurusu reddedilir.

9. Madde A Bendi  (Uluslararası İşgücü Politikasına Uygun Olmayan)

Uluslararası İşgücü Kanunu 9.madde a bendine göre, uluslararası işgücü politikasına uygun olmayan başvurunun yapılması halinde çalışma izni başvurusu reddedilir. Uluslararası işgücü politikası temel olarak şu esaslara göre belirlenir:

• Türkiye’nin ihtiyaç duyduğu işgücünün öncelikle yerli işgücünden karşılanmasına yönelik geliştirilecek politikaların yanı sıra ulusal istihdam politikalarının sürdürülebilirliğini bozmadan, yerli ve yabancı işgücü dengesinin kurularak nitelikli yabancı işgücünden de yararlanılması,
• Eğitim düzeyi, mesleki deneyimi, bilim ve teknolojiye katkısı ile stratejik öneme haiz herhangi bir alanda öne çıkmış yüksek nitelikli yabancı işgücünün ülkemize kazandırılması,
• Yatırımın büyüklüğü, istihdama ve ekonomiye katkısı, istihdam düzeyi, ihracat tutarı, faaliyet gösterilen bölge, il veya sektöre katkısı ve benzeri hususlar gözetilerek yüksek nitelikli yabancı yatırımcının ülkemize kazandırılması, esaslarına dayalı olarak Genel Müdürlükçe uygulanır.
• Uluslararası işgücü politikasının yurt içinde ve yurt dışında etkin ve eşgüdümlü olarak uygulanması için Genel Müdürlükçe proje, plan, program ve benzeri faaliyetler gerçekleştirilebilir ve gerekli hallerde ilgili kurum ve kuruluşlarla koordinasyon sağlanır.

Yukarıda belirtilen esaslara uygun şekilde uluslararası işgücü politikası belirlenir. Bu anlamda, bu esaslara aykırı görülen çalışma izni başvurusunun reddi gerekecektir.

9. Madde B Bendi (Sahte veya Yanıltıcı Bilgi ve Belgelerle Yapılan)

Uluslararası İşgücü Kanunu 9.madde b bendine göre, sahte veya yanıltıcı bilgi ve belgelerle yapılan başvurular reddedilir.

9. Madde C Bendi (Yabancı İstihdam Edilmesine İlişkin Gerekçesi Yeterli Görülmeyen)

Uluslarası İşgücü Kanunu c bendine göre, çalışma izni başvurularında istihdam edilecek yabancının işe alınma gerekçesinin yeterli olmaması halinde çalışma izni başvurusu reddedilir. Bu kapsamda, yabancının işe alınması için tercih edilme nedeni ve uzmanlığının belirtmek suretiyle detaylı bir gerekçe sunularak çalışma izni başvurularında bulunulmasına dikkat edilmesi gerekir. 

9. Madde Ç Bendi (Diğer Kanunlarda Türk Vatandaşlarına Hasredilen İş ve Meslekler İçin Yapılan Başvurular)

Uluslarası İşgücü Kanunu 9.madde ç bendine göre, diğer kanun hükümlerinde yalnızca Türk vatandaşlarına hasredilen iş ve meslekler için yapılan çalışma izni başvuruları reddedilir. Yalnızca Türk vatandaşlarına hasredilen iş ve meslekler şunlardır:

• Özel Güvenlik Şirketleri İçin Kurucu, Yönetici, Eğitici ile Şirket Tüzel Kişi Ortağının Yetkilendirdiği Temsilciler,
• Özel Güvenlik Görevlileri,
• Çarşı ve Mahalle Bekçiliği
• Mali Müşavirlik,
• Kooperatif Yönetim Kurulu Üyeliği,
• Gümrük Müşavir Yardımcısı,
• Türkçeden Başka Dille Öğretim Yapan ve Yabancılar Tarafından Açılmış Bulunan Okulların Kurucuları
• Özel Hastanelerde Mesul Müdür,
• Diş Hekimliği, Hasta Bakıcı,
• Eczacılık,
• Veterinerlik,
• Uzmanlık Eğitimi Dışından Çalışacak Yabancı Asistanlar,
• Noterlik,
• Hakim ve Savcılık,
• Avukatlık,
• Arabuluculuk,
• Bilirkişilik,
• Konkordato Komiserliği,
• Stajyer Havacılık Bilgi Yönetimi Memurluğu,
• Fahri Trafik Müfettişliği,
• Taşıma İşleri Organizatörlüğü,
• Acente Sorumlusu, Seyahat Acentesi Sorumlusu,
• Turist Rehberliği,
• Kara Suları Dahilinde Balık, İstiridye, Midye, Sünger, İnci, Mercan İhracı, Dalgıçlık, Arayıcılık, Kılavuzluk, Kaptanlık, Çarkçılık ,Katiplik, Tayfalık vb. 
• Spor Müşavirliği, 
• Tarım Alanında İş Aracılığı, 
• Gemi Acente Yetkilisi ve Gemi Acente Personeli, 
• Daimî Nezaretçi, Teknik Elemanlık.

9. Madde D Bendi (Gerekli Nitelik ve Uzmanlığı Taşımadığı Anlaşılan Yabancılara İlişkin Olan)

Uluslarası İşgücü Kanunu 9.madde d bendine göre, çalışma izni başvurularında gerekli niteliği ve uzmanlığı taşımadığı anlaşılan yabancıların başvuruları reddedilir. Dolayısıyla çalışma iznine başvuran yabancının, işyerindeki görev tanımı ile yetkinliğinin uyuşması gerekir.

9. Madde E Bendi (Bakanlıkça Belirlenen Değerlendirme Kriterlerini Karşılamayan)

Uluslarası İşgücü Kanunu 9.madde e bendine göre, çalışma izni başvuruları, Bakanlıkça belirlenen değerlendirme kriterlerini karşılamıyorsa reddedilir. Bu kriterlerin hem çalışma izni başvurusunda bulunan yabancı hem de bu yabancıyı çalıştıracak işveren tarafından yerine getirilmesi gerekir. Bakanlığın başvuru sahibi işverenler ve yabancılar için belirlediği değerlendirme kriterleri şunlardır:

1. Çalışma izni talep edilen işyerinde en az 5 Türk vatandaşının istihdamı zorunludur. İzin isteyen yabancının şirket ortağı olması halinde, beş kişilik istihdam şartı, Bakanlıkça verilecek bir yıllık çalışma izninin son 6 ayı için aranır. Aynı işyerinde birden fazla yabancı için çalışma izni talebinde bulunulması durumunda, çalışma izni verilen ilk yabancıdan sonraki her bir yabancı için ayrı ayrı 5 Türk vatandaşı istihdamı aranacaktır.
2. İşyerinin ödenmiş sermayesinin en az 100.000 TL veya brüt satışlarının en az 800.000 TL veya son yıl ihracat tutarının en az 250.000 ABD Doları olması gerekmektedir.
3. Dernek ve vakıflarda çalışacak yabancılara ilişkin izin taleplerinde 2. madde, yabancı devlet havayollarının Türkiye temsilciliklerinde, eğitim sektörü ve ev hizmetlerinde çalışacak yabancıların çalışma izni başvurularının değerlendirilmesinde ise, 1. ve 2. maddeler uygulanmayacaktır.
4. İzin isteyen şirket ortağı yabancının, 40.000 TL’den az olmamak üzere sermaye payının en az yüzde 20 olması zorunludur.
5. İşveren tarafından yabancıya ödeneceği beyan edilen aylık ücret miktarının yabancının görev ve yetkinliği ile bağdaşır seviyede olması zorunludur. Buna göre, başvuru tarihi itibariyle yürürlükte bulunan asgari ücret tutarı dikkate alınmak suretiyle yabancıya ödenecek ücretin en az;
   • Üst düzey yöneticiler ve pilotlar için asgari ücretin 6.5 katı,
   • Birim veya şube müdürleri ile mühendis ve mimarlar için asgari ücretin 4 katı,
   • Uzmanlık ve ustalık gerektiren işlerde çalışacaklar ile öğretmenler için asgari ücretin 3 katı,
   • Ev hizmetlerinde çalıştırılacak yabancılar için en az asgari ücret, diğer mesleklerde çalışacak yabancılar için asgari ücretin 1,5 katı,
   • Turizm-animasyon organizasyon firmalarında akrobat ve benzeri unvanlarda çalışacak yabancılar ile masör, masöz ve SPA terapisti gibi işlerde çalışacak yabancılar için asgari ücretin 2 katı olması gerekmektedir.
6. Bünyelerinde:
   • İzinli masaj salonu bulunduğunu kanıtlayan Kültür ve Turizm Bakanlığından belgeli en az üç yıldızlı turizm işletmelerinin, belgeli tatil köylerinin, resmi makamlardan alınmış faaliyet izni bulunan termal otellerin,
   • Hamam-sauna-SPA vb. kompleksi bulunduran belgeli turizm işletmeleriyle anlaşmalı (sözleşme bulunan) tesislerin,
   • En az 20 Türk vatandaşı çalıştıran resmi makamlardan izinli spor merkezlerinin,
   • Masör, masöz ve SPA terapisti gibi uzmanlık ve ustalık gerektiren işlerdeki yabancı çalıştırma talepleri değerlendirmeye alınacak, bu kapsamda bulunmayan işletme ve işyerlerinin talepleri ise uygun bulunmayacaktır.
7. Eğlence sektörünün ve turizm-animasyon organizasyon firmalarının uzmanlık ve ustalık gerektiren işlerinde istihdam edilecek yabancılar için en az 10 Türk vatandaşı çalıştırılması halinde her bir yabancı için ayrı ayrı 5 Türk vatandaşı istihdamına ilişkin kota ayrıca uygulanmayacaktır.
8. Türkiye’nin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı sözleşmelerde hüküm bulunan haller ile kamu kurum ve kuruluşlarınca sözleşme veya ihale usulleriyle mal ve hizmet alımı işlerinde çalıştırılacak yabancılara ilişkin çalışma izin taleplerinin değerlendirilmesinde 1.inci ve 2. maddelerde belirlenen kriterler uygulanmayacaktır.
9. İleri teknoloji gerektiren işlerde veya aynı vasıflarda Türk uzmanın bulunmadığı hallerde Genel Müdürlük Makamınca verilecek onay üzerine 1. ve 2. maddelerde belirlenen kriterler uygulanmayacaktır.
10. Özellik Arzeden Doğrudan Yabancı Yatırım koşullarını taşıyan işletmelerde kilit personel dışında istihdam edilecek yabancılar için, 1. madde ile belirlenen kriter, işletmenin ülke çapındaki tüm işyerlerinde çalışan Türk vatandaşı sayısı esas alınarak uygulanır.

Yukarıda belirtilen değerlendirme kriterlerine uymayan kişiler için çalışma izni başvurusunun reddi gerekir. Ancak bu kriterlere tabi olmayan bazı yabancılar da bulunur. Bu yabancıların çalışma izni almaları zorunludur. Değerlendirme kriterlerinden muaf olan yabancılar şunlardır:

• Anne, baba veya çocuğu Türk vatandaşı olan yabancılar,
• En az 3 yıl süreyle Türk vatandaşı ile evlilik birliği içinde yaşayan yabancılar,
• KKTC vatandaşları,
• Türk veya akraba toplulukları uygulamaları çerçevesinde ikamet izni verilmiş olan yabancılar,
• İnsani ikamet izni verilmiş olan yabancılar,
• İnsan ticareti mağduru ikamet izni verilmiş olan yabancılar,
• Vatansız statüsünde ikamet izni verilmiş yabancılar.

Yukarıda bahsedilen yabancılar, çalışma izni başvurusunda bulundukları takdirde, çalışma izni başvurusunun reddi gündeme gelmeyecek, değerlendirme kriterlerinden muaf olacaklardır. Ancak, bu durumların varlığını resmi belgeler ile ispatlamaları gerekir.

9. Madde F Bendi (Türkiye’ye Girişlerine İzin Verilmeyen, Vize Verilmeyen ya da Hakkında Sınır Dışı Edilme Kararı Olduğunun İçişleri Bakanlığınca Bildirilen Yabancılara İlişkin Olan)

Uluslararası İşgücü Kanunu’nun 9. madde f bendine göre, Türkiye’ye girişlerine izin verilmeyen, vize verilmeyen ya da hakkında sınır dışı etme kararı olan yabancıların kapsamında olduğu İçişleri Bakanlığı tarafından bildirilen yabancılara ilişkin olan çalışma izni başvurusunun reddi gerekir.

9. Madde G Bendi (Kamu Düzeni, Kamu Güvenliği ya da Kamu Sağlığı Açısından Türkiye’de Çalışmasında Sakınca Görülen Yabancılara İlişkin Olan) 

Uluslararası İşgücü Kanunu’nun 9. madde g bendine göre, milli güvenlik, kamu düzeni, kamu güvenliği veya kamu sağlığı açısından Türkiye’de çalışmasında sakınca bulunan yabancıların çalışma izni başvuruları reddedilir.

Örneğin,  çalışma izni başvurusunda bulunan yabancı kişide, bulaşıcı bir hastalığının olması ve bu hastalık sebebiyle Türkiye’de çalışmasında sakınca görülmesi halinde, çalışma izni başvurusunun reddi gerekir.

9. Madde Ğ Bendi (Dışişleri Bakanlığının Uygun Görüşü Olması Durumu Hariç Olmak Üzere, Türkiye’nin Tanımadığı Ya Da Diplomatik İlişkisinin Bulunmadığı Ülke Vatandaşları İçin Yapılan Başvurular) 

Uluslararası İşgücü Kanunu’nun 9. madde ğ bendine göre, Türkiye’nin tanımadığı ya da diplomatik ilişkisinin bulunmadığı ülke vatandaşlarının yapmış olduğu çalışma izni başvuruları reddedilir. İstisnai olarak, Dışişleri Bakanlığının uygun görüşü olması halinde ise bu kişinin çalışma izni başvurusunun kabul edilmesi mümkündür.

9. Madde H Bendi (Kanuni Süresi İçinde Yapılmayan Veya Eksiklikleri Tamamlanmayan Başvurular) 

Uluslararası İşgücü Kanunu’nun 9. madde h bendine göre, çalışma izni başvurusunda bulunan yabancı kişilerin, eksik şekilde bilgi ve belge sunması ya da idarenin ek belge talebinin belirtilen süre içerisinde yerine getirilmemesi halinde çalışma izni başvurusu reddedilir.

Uluslararası İşgücü Kanunu m.19’a göre, yapılan başvuruda eksik bilgi veya belgeler bulunursa, başvurunun değerlendirilmesi ertelenir. Sonrasında eksikliklerin tamamlanması için başvuru sahibinden sistem üzerinden ve elektronik tebligat adresi aracılığıyla belgeler istenir.

İşgücü Kanunu Uygulama Yönetmeliği madde 21 2 fıkrası (Çalışma İzni Başvurusunun Değerlendirilmesi)

İşgücü Kanunu Uygulama Yönetmeliği madde 21 2 fıkrasına göre, çalışma izni başvurusunun değerlendirilmesi süreci, bilgi ve belgelerin tam olması kaydıyla 30 gün içinde tamamlanır. 30 günlük süre başvurunun sistem üzerinden tamamlandığı veya ek bilgi ve belge talebi olması halinde talep edilen bilgi ve belgelerin sistem üzerinden yüklendiği tarihten itibaren başlar.

Bu süreçte idarece, çalışma izni başvurusunda bulunan yabancıların ya da işverenlerinin idareye çağrılması mümkündür. Ayrıca, Bakanlığın kriterlerinin karşılamadığı hususunda idarenin bir kuşkusu varsa, başvurucudan ek belge istenebilir. Bu durumda idare tarafından başvurucuya, en fazla  30 günlük süre verilir. Bu süre içerisinde ek belgeyi sisteme yüklemesi gerekmektedir. Aksi halde çalışma izni başvurusunun reddi gerekir.

Çalışma İzni Başvurusunun Reddine İtiraz ve İptal Davası

Çalışma izni başvurusunun reddine karşı, ilgililerin Bakanlığa itiraz etme veya iptal davası açma hakkı bulunur. Eğer öncelikle itiraz yoluna başvurulursa, iptal davası açma süresi durur. Bu kapsamda itiraz reddedilirse, iptal davası açılabilir. Ancak, öncelikle iptal davası açılırsa sonradan itiraz hakkı kullanılamaz.

Çalışma izni başvurusunun reddine karşı itirazlar, ret kararının yabancıya tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içerisinde, Bakanlığa karşı e- izin sistemi üzerinden yapılır. İtiraz edilirken, itiraz konusuna ilişkin hukuki şekilde bir dilekçe hazırlanmalı, dilekçedeki gerekçeleri ispatlayacak bilgi ve belgeler de eklenmeli ve e-imzalı olacak şekilde sisteme yüklenmelidir. 

Çalışma izni başvurusunun reddine karşı iptal davası ise, kararın yabancıya tebliğini izleyen günden itibaren 60 gün içinde idare mahkemesinde açılır. Eğer, önce itiraz edilmişse, iptal davası açma süresi duracaktır. Örneğin, ret kararının kişiye tebliğ edilmesini izleyen 25. günde itiraz edilmişse, iptal davası açmak için kişinin, itiraz sonucu verilen kararının tebliğini izleyen günden itibaren 35 günü vardır.

Ayrıca idari yargıda açılan çalışma izni başvurusunun reddine karşı iptal davasında, yürütmenin durdurulması da istenebilir. Böylece idare mahkemesi, telafisi güç veya imkansız sonuçların doğması ve işlemin açıkça hukuka aykırı olması durumunda yürütmeyi durdurabilir.

Çalışma izni başvurusunun reddine karşı başvurulacak her iki yolda da dilekçelerin gerekçeli şekilde hazırlanması gerekir. Özellikle çalışma izni başvurusunun, kanunda hangi bende göre reddedildiği tespit edilmelidir. Ret sebebi tespit edildikten sonra, ilgili kanun hükmüne uygun şekilde dilekçe hazırlanmalıdır. Aksi takdirde başvurunun reddi gündeme gelecektir. Bu anlamda sürecin etkin ve hızlı şekilde yönetilmesi için alanında uzman bir yabancılar avukatına danışılması faydalı olacaktır.

Çalışma İzni Başvurusunun Reddine İtiraz ve İptal Davası Ne Kadar Sürer?

Çalışma izni başvurusunun reddine karşı iptal davası yaklaşık olarak 6 ay ile 1 yıl arasında sürer.

Çalışma İzni Başvurusunun Reddine İtiraz ve İptal Davası Masrafları

Çalışma izni başvurusunun reddine itiraz ve iptal davası masrafları 2023 yılı itibariyle ortalama 600-1400 TL‘dir.

Çalışma İzni Uzatma Başvurusunun Reddi, Redde Karşı İtiraz ve İptal Davası

Çalışma izni uzatma başvurusu, çalışma izni süresinin dolmasına 60 gün kalmasından itibaren ve her halükarda çalışma izni süresi dolmadan e-izin otomasyon sistemi üzerinden yapılır.

Çalışma izni uzatma başvurusu şartlarını sağlamayan ya da çalışma izninin süresinin bitiminden sonra yapılan, çalışma izni uzatma başvurular reddedilir. Çalışma izni uzatma başvurusunun reddine karşı yabancı kişinin başvurabileceği itiraz ve iptal davası, yukarıda belirtilen çalışma izni başvurusunun reddine ilişkin itiraz ve iptal davası süreciyle aynı usule tabidir. 

Çalışma izni uzatıma başvurusunun nasıl yapıldığı, sürecin ne şekilde ilerlediği ve uzatma başvurusunun reddi halinde başvurulabilecek imkanlar hakkında daha ayrıntılı bilgi edinmek için “çalışma izni uzatma” yazısını okuyabilirsiniz.

Çalışma İzni Başvurusu Reddedilen Yabancı İçin Yeniden Çalışma İzni Başvurusunda Bulunma

Çalışma izni başvurusu reddilen yabancı kişi, yeniden çalışma izni başvurusunda bulunabilir. Yeniden başvuruda, önceki reddedilen başvuruda bulunan eksikliklerin giderilmiş olması gerekir. Aksi halde yeni başvurunun da reddi gündeme gelecektir.

Bu konuda “çalışma izni başvurusu nasıl yapılır” başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.

Sonuç

Çalışma izni başvurusunun reddi, ilgili kanun hükmünde bulunan sebeplerin ortaya çıkması halinde gündeme gelir. Ret kararına karşı yapılacak itiraz başvurusu veya iptal davası açılması hususlarında ise usuli sürelere dikkat edilmelidir. Ayrıca, hazırlanacak dilekçelerde, itirazların hukuki şekilde gerekçelendirilmesi gerekir. Aksi halde başvurular reddedilecektir. Bu anlamda sürecin başından itibaren alanında uzman bir yabancılar avukatına danışılması faydalı olacaktır.