TCK 244 Bilişim Sistemine Müdahale Suçu

Bilişim Sistemini Engelleme, Bozma, Verileri Yok Etme veya Değiştirme Suçu Nedir?

TCK 244 suçunda yer alan ve uygulamada bilişim sistemine zarar verme olarak bilinen suç tipi ciddi cezai yaptırımı bünyesinde barındırmaktadır. Dolayısıyla özenle takip edilmesi gereken bir süreçten bahsedeceğiz.  TCK 244 düzenlemesinde yer alan bu suç, 4 fıkra ile bilişim sistemine yönelik bir takım fiilleri ayrı ayrı cezai yaptırıma bağlamıştır.

Bu kapsamda;

• Bilişim sistemini bozma
• Bilişim sistemini engelleme
• Bilişim sistemindeki verileri yok etme
• Bilişim sistemindeki verileri değiştirme
• Bilişim sistemi üzerinde bu fiiller ile yarar sağlama

fiilleri TCK 244 içerisinde ayrı ayrı fıkralarda suç olarak düzenlenmiştir. Ancak yalnızca bilişim sistemine girme ile bu suç oluşmaz. Bu durumda TCK 243 bilişim sistemine girme suçu söz konusu olur. Kredi kartları üzerinde işlenen suçlarda da bu suç oluşmaz, TCK 245 banka veya kredi kartlarının kötüye kullanılması suçu oluşur. Bilişim sistemini engelleme, bozma, verileri yok etme veya değiştirme suçunun oluşabilmesi için yukarıda belirttiğimiz bu fiillerden birisi söz konusu olmalıdır.

TCK 244 kanun metnini okumak istemeyenler aşağıdaki ayrıntılı açıklamalarımıza devam edebilirler.

Bir takım verilerin elektronik ortamda kayıtlı olduğu sistem bilişim sistemi olarak adlandırılmakta ve günlük hayatın artık vazgeçilmez unsurlarından sayılmaktadır. Buna örnek olarak; e-ticaret siteleri, mail hesapları, banka sistemleri, kamu kurumu bilişim sistemleri, facebook, instagram, twitter gibi sosyal medya hesapları vs. fazlasıyla bilişim sistemi gösterilebilir. Haliyle bu sistemler üzerinde işlenen haksız bazı fiiller suç olarak düzenlenmiştir. Türk Ceza Kanunu m. 244 hükmü bu kapsamda bilişim sistemini engelleme, bozma, verileri yok etme, değiştirme fiillerini suç olarak saymıştır.

Yazımızda TCK 244 suçunun unsurlarına, nasıl işleneceğine ve öngörülen cezalara, cezayı artıran veya azaltan nedenlere, cezasızlık durumlarına, yargılama sürecine, mahkemenin verebileceği kararlara ve diğer önemli ayrıntılara değindik. Konunun önemli olması dolayısıyla yazının dikkatlice okunmasını tavsiye ederiz.

TCK 243 bir bilişim suçu olması nedeni ile bu konuda daha fazla bilgi almak için “siber suçlar” yazımızı okumanızı öneririz.

TCK 244 Suçunun Temel İşleniş Şekli ve Cezası

TCK 244/1 düzenlemesinde bilişim sisteminin işleyişine üzerinde işlenen fiiller, TCK 244/2 düzenlemesinde bilişim sistemindeki veriler üzerinde işlenen fiiller suç olarak düzenlenmiştir. TCK 244/3, suçun cezayı artırıcı nitelikli haine yer vermiştir Bu nitelikli hale aşağıda cezayı artıran nedenler başlığında değineceğiz. TCK 244/4 ise bilişim sisteminde işlene bu suçlar ile yarar elde etmeyi ayrıca cezai yaptırıma bağlamıştır.

İşte bilişim sistemini engelleme, bozma, verileri yok etme veya değiştirme suçu bu 4 fıkradan ibarettir. Bu fiilleri şu şekilde açıklamak mümkündür:

• Bir bilişim sisteminin işleyişini engelleyen kişi alt sınırı 1 yıl ve üst sınırı 5 yıl olacak şekilde hapis cezası ile cezalandırılır. (TCK 244/1)

Bir bilişim sisteminin engellenmesi; o sistemin devamlı olarak veya bir süre için işleyişinin durdurulması anlamına gelir. Burada bu sistem bozulmamakta ancak işleyişi durdurulmaktadır. Bu engelleme her şekilde yapılabilir. Örnek olarak bir e-ticaret sisteminin durdurulması gösterilebilir. Bu şekilde bir bilişim sisteminin normal zamandaki işleyişinin kısıtlanması durumunda fail somut olayın şartlarına göre 1 yıl ile 5 yıl arasında değişen hapis  cezasına muhatap olur.

• Bir bilişim sisteminin işleyişini bozan kişi alt sınırı 1 yıl ve üst sınırı 5 yıl olacak şekilde hapis cezası ile cezalandırılır. (TCK 244/1)

Bilişim sisteminin bozulması ise tamamen yapısına zarar vererek işleyişinin çalışmaz duruma getirilmesidir. Burada bilişim sisteminin devre dışı bırakılması söz konusu olmaktadır. Ceza olarak da engelleme ile aynı cezai yaptırıma sahiptir. Dikkat edilmesi gerekir ki buradaki bozma fiili, bilişim sisteminin bizzat kendisini bozmaktır. Verilere yönelik bozma fiili TCK 244/2’de yer almıştır. Şimdi onu açıklayacağız.

• Bir bilişim sistemindeki verileri bozan yahut yok eden kişi alt sınırı 6 ay ve üst sınırı 3 yıl olan hapis cezası ile cezalandırılır. (TCK 244/2)

Bir bilişim sisteminde yer alan verileri, bilgileri vs. bozan yahut ortadan kaldıran kişi TCK 242/2’ suçunu işlemiş olur ve 6 ay ile 3 yıl arasında değişen bir hapis cezasına mahkum olur. Burada verilerin silinmesi veya yeniden elde edilmesinin oldukça güçleştirilmesi söz konusudur. Günümüzde veri kurtarma imkanları gelişmiş olsa da kişinin bu veri kurtarma sürecine zorlanmış olması sonucu doğar. Bu nedenle veriler bir şekilde yeniden elde edilmiş olsa da bu suç işlenmiş sayılır.

• Bir bilişim sistemindeki verileri değiştiren veya erişilmez kılan kişi alt sınırı 6 ay ve üst sınırı 3 yıl olan hapis cezası ile cezalandırılır. (TCK 244/2)

İlgili madde fıkrasında yer alan veriler üzerinde işlenen suç, eğer verilerin değiştirilmesi yahut bu verilere erişimin önüne geçilmesi şeklinde işlenirse gene 6 ay ile 3 yıl arasında değişen bir ceza söz konusu olacaktır.

• Bir bilişim sistemine veri yerleştiren yahut hali hazırda bulunan verileri başkasına transfer eden kişi alt sınırı 6 ay ve üst sınırı 3 yıl olan hapis cezası ile cezalandırılır. (TCK 244/2)

Benzer şekilde bir bilişim sistemine hakkı olmadığı halde veri yerleştirmek yahut bu gizli verileri başka bir kişiye göndermek de 6 ay ile 3 yıl arasında değişen hapis cezasını gerektirir. Suçun bu hali genellikle belirli virüsler üzerinden işlenmektedir.

• Bu iki fıkrada sayılan fiiller ile kendine yahut başkasına haksız bir  yarar sağlayan kişi alt sınırı 2 yıl ve üst sınırı 6 yıl olan hapis cezası ile birlikte üst sınırı 5 bin gün olan adli para cezası ile cezalandırılır. (TCK 244/4)

Burada ise yukarıda saydığımız işleniş şekillerine atıfta bulunarak bu fiiller ile kişinin kendisine yahut bir başkasına haksız kazanç elde edilmesi cezalandırılmaktadır. Belirtmemiz gerekir ki bu fiillerin hepsinin bir arada bulunması durumunda en yüksek cezalı olan suçtan ötürü yargılamaya devam edilir. Yani TCK 244’te yer alan bütün fiiller için ayrı ayrı ceza verilmez. Söz gelimi, bilişim sistemindeki verileri başkasına aktararak bundan yarar elde eden kişi TCK 244’2 cezası değil TCK 244/4 cezası ile muhatap olacaktır.

TCK 244/4’te yer alan bu suçun yarar sağlamak suretiyle işlenmesinden dolayı kişinin cezalandırılabilmesi için bu yarar sağlama fiilinin başka bir suçu teşkil etmiyor olması gerekir. Burada bu başka suç daha hafif ceza gerektiren bir suç olsa dahi TCK 244/4 değil ilgili diğer suç tipi söz konusu olur.

TCK 244 Suçunun Nitelikli İşleniş Şekli ve Ağırlaştırılmış Ceza

Buraya kadar anlattığımız  kısım bu suçun temel işleniş şekli ve öngörülen temel cezası idi. Bunun yanında TCK 244/3 hükmüne bu suçun daha ağır  ceza gerektiren nitelikli hali yer almaktadır. Buna göre eğer TCK 244 suçuna konu olan bilişim sistemi, bir banka veya kredi kurumuna aitse yahut bir kamu kurum ve kuruluşuna aitse verilecek olan ceza ½ oranında artırılır. Yani;

• Eğer TCK 244/1’de yer alan bilişim sisteminin engellenmesi veya bozulması fiili, banka veya kamu kurumlarının bilişim sistemleri üzerinde işlenirse 1,5 yıl ile 7,5 yıl arasında değişen bir hapis cezası söz konusu olur.
• Eğer TCK 244/2’de yer alan bilişim sistemindeki veriler üzerinde işlenen bir suç söz konusu ise ve bu veriler banka veya kamu kurumlarının sisteminden alınmışsa bu sefer 9 ay ile 4,5 yıl arasında değişen bir hapis cezası yaptırımı söz konusu olur.
• Eğer TCK 244/1 ve TCK 244/2’de yer alan suçlar işlenirken fail kendisine veya bir başkasına yarar sağlamışsa ve suç banka veya kamu kurumlarının bilişim sistemi üzerinde işlenmişse 3 yıl ile 9 yıl arasında değişen bir hapis cezası söz konusu olur.

Cezayı Azaltan veya Tamamen Kaldıran Nedenler

Yukarıda bilişim sistemini engelleme, bozma, verileri yok etme veya değiştirme suçunun temel işleniş şekli ile nitelikli işleniş şekli ve bunlar için öngörülen cezalara değindik. Bunların yanında cezayı azaltan veya kaldıran nedenlerin varlığı da söz konusu olabilir. Buna göre;

• 18 yaşından küçük kişinin bu suçu işlemesi durumunda failin yaş aralığına ve suça karşı bilincine bağlı olarak cezada indirim yapılabileceği gibi hiç ceza verilmeyebilir de.

Bilişim sistemini engelleme, bozma, verileri yok etme veya değiştirme suçunu 12 yaşından küçük çocukların işlemesi pek mümkün olmasa da bu yaş aralığındaki çocuklara hiçbir surette ceza verilmez. 12 ile 15 yaş aralığındaki çocuklar eğer işlediği fiilin hukuki anlam ve önemi bilincine sahip iseler indirimli cezaya mahkum edilirler. Ancak bu bilince sahip olmayan 12 ile 15 yaş aralığındaki çocuklara gene ceza verilmez. Eğer bu suçu işleyen çocuk 15 ile 18 yaş aralığında ise işlediği fiile ilişkin bilincine bakılmaksızın indirimli ceza uygulanır.

• Eğer bilişim sistemi üzerinde hak sahibi olan kişi bu sistem üzerinde yukarıdaki fiillerin işlenmesine rıza göstermişse bu durumda fail cezalandırılmaz.

Yani ilgilinin rızası bu suç fiilini hukuka uygun hale getirir. Kişi eğer bilişim sistemi sahibinin rızasını bilerek aşacak şekilde bu suç fiili işlerse gene cezalandırılır. Bilişim sistemi sahibinin rızasının olduğu düşüncesi ile hareket eden kişi yani rızada hataya düşen kişi de cezalandırılmaz

• Doğrudan kast ile değil de olası kast ile işlenirse temel cezada indirim yapılır.

Olası kast, failin suçu işlemeyi asıl olarak istememesine rağmen bu neticeyi kabullenmesi halidir. Burada fail neticeyi istemediği halde “olursa olsun” gibi bir anlayış ile kabul etmektedir. Bu şekilde TCK 244 suçunu işleyen fail olası kast ile hareket etmiş olarak kabul edilir. Failin suça yönelik iradesinin doğrudan kast veya olası kast olduğuna yönelik belirlemeyi mahkeme yapacaktır. Mahkemenin buradaki kriterleri hayatın olağan akışı içerisinde ortalama bir insanın iradesine göre belirlenir. Olası kastla işlenen bilişim sistemini engelleme, bozma, verileri yok etme veya değiştirme suçunda belirli bir oranda ceza indirimi yapılır

• Bu suç taksirle işlenemez. Buna bağlı olarak bilişim sistemi üzerinde hataen işlenen fiiller suç teşkil etmez.

TCK 244 suçu için taksirle işlenebileceğine dair bir düzenleme yer almadığı için bilişim sistemleri üzerinde yukarıda bahsettiğimiz fiiller hata ile işlendiği zaman suç oluşmaz. Ancak haksız fiil sorumlulu ğu sonucunda tazminat borcu doğar. Bu suç fiilinin yanlışlıkla gerçekleştirilmesi pek mümkün görülmese de, örneğin hosting firmasının sizin web siteniz üzerinde TCK 244’de yer alan işlemleri yanlışlıkla gerçekleştirmesi durumunda ceza sorumluluğu değil tazminat sorumluluğu doğar.

• Suç teşebbüs aşamasında kalırsa cezada indirim yapılır.

Fail eğer TCK 244 suçunu işlemeye elverişli hareketlere başlamış ancak elinde olmayan nedenlerden ötürü yukarıda bahsettiğimiz şekilde suçu tamamlayamamışsa suça teşebbüs etmiş sayılacaktır. Ancak burada önemli bir husus vardır. TCK 244 suçunu işlemeye kalkışan kişinin öncelikle bir bilişim sistemine girmesi gerekir. Bilişim sistemine girme ise TCK 243 hükmünde suç olarak düzenlenmiştir.

Bu suça teşebbüs edip sadece sisteme girmekle kalan kişinin TCK 243 bilişim sistemine girme suçundan mı yoksa TCK 244’e teşebbüsten mi yargılanacağı, işlediği fiildeki kastına göre belirlenecektir. Fail eğer yukarıda bahsettiğimiz işleniş şekillerini gerçekleştirmek amacıyla hareket etmişse TCK 244 suçuna teşebbüs etmiş olur ve gene yukarıda bahsettiğimiz cezalarda belirli bir miktar indirime gidilir.

Bilişim Sistemini Engelleme, Bozma, Verileri Yok Etme veya Değiştirme Suçunun Unsurları

Bilişim sistemini engelleme, bozma, verileri yok etme veya değiştirme suçunda fail herkes olabilir. Bu nedenle bu suç fail bakımından özgü nitelikte değildir, genel nitelikli bir suçtur. Aynı şekilde bu suçun kanuni düzenlemesinde mağdur bakımından da bir özgü nitelik belirtilmemiştir. Dolayısıyla bu fiiller sonucunda herkes bu suçun mağduru olabilecektir.

TCK 244. madde düzenlemesinde yer alan bütün suç fiilleri neticeli olarak düzenlenmiştir. Yani suçun oluşabilmesi için yukarıda bahsettiğimiz fiillerde yer alan neticelerin gerçekleşmesi gerekir. Aksi halde suçun teşebbüs aşamasında kaldığından yahut gönüllü vazgeçmeden bahsedilecektir. Bu iki duruma aşağıda ayrıntılı olarak değinilecektir.

TCK 244 suçunun bütün işleniş şekilleri kasten işlenebilmektedir. Taksirle, hataen bu fiillerin işlenmesi kanunda cezai yaptırıma bağlanmış değildir. Dolayısıyla TCK 244 suçunda failin bu suça yönelik iradesi olmalıdır Aksi halde bu suç işlenmiş sayılamaz.

Bunun yanında kastın özel bir şekli olan olası kast ile bilişim sistemini engelleme, bozma, verileri yok etme veya değiştirme suçunun işlenmesi mümkündür. Olası kast durumunda suç fiilini işleyen fail, neticeyi öngörmekte ama esas hedefi bu olmamasına rağmen bu neticeyi kabullenerek bu suç fiilini işlemektedir. Yani “olursa olsun” gibi bir anlayışla hareket etmektedir. TCK 244 suçunun olası kast ile işlenmesi cezada indirim yapılmasını gerektirir. Bu nedenle olası kast ile ilgili özelliklere aşağıda cezayı azaltan haller başlığında değineceğiz.

TCK 244 Suçunda Şikayet, Zamanaşımı ve Şikayetten Vazgeçme

Türk Ceza Kanunu içerisinde yer alan suçların büyük bir kısmı için soruşturma ve kovuşturma başlatılması, mağdurun şikayetine bağlı değildir. Yani suçların büyük çoğunluğu re’sen kendiliğinden soruşturulur. Bazı suç tipleri için ise mağdurun şikayeti olmazsa savcılık işlem başlatamaz. Bu şekilde takibi şikayete tabi suçlarda mağdurun 6 aylık şikayet süresi söz konusu iken takibi şikayete bağlı olmayan suçlarda şikayet değil ihbar söz konusu olur ve dolayısıyla şikayet süresi söz konusu olmaz.

Bilişim sistemini engelleme, bozma, verileri yok etme veya değiştirme suçu da takibi şikayete bağlı olmayan suçlar arasında yer alır. Dolayısıyla herhangi bir şikayet süresine tabi değildir. Ancak bu suçta 8 yıllık dava zamanaşımı süresi söz konusudur. Dolayısıyla bu suç fiili ile ilgili soruşturma veya kovuşturma işlemleri 8 yıllık dava zamanaşımı süresi içerisinde tamamlanmalıdır.

Takibi şikayete bağlı olan suçlarda mağdurun şikayetinden vazgeçme imkanı vardır. Bu durumda soruşturma aşamasında şikayetten vazgeçilirse kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilirken kovuşturma aşamasında şikayetten vazgeçilirse davanın düşmesi kararı verilir. Ancak yukarıda belirttiğimiz üzere TCK 244 suçu takibi şikayete bağlı suçlar arasında yer almaz. Dolayısıyla mağdurun şikayeti TCK 244 suçunda herhangi bir sonuç doğurmaz.

Bilişim Sistemine Müdahale Suçunda Uzlaşma

Türk Ceza Kanununda yer alan bazı suçlardan ötürü ceza yargılaması yapılabilmesi için dava öncesinde mağdur ile fail görüştürülerek uzlaşma görüşmeleri yapılmak zorundadır. Bu bir dava şartı olarak yer almaktadır. Bu görüşmelerin sonuçsuz kalması durumunda ceza davasına geçilebilir. Uzlaşma görüşmeleri olumlu sonuçlanırsa ceza yargılamasına geçilmez. Ancak belirtmemiz gerekir ki TCK 244 suçu uzlaşma görüşmeleri yapılmadan ceza yargılamasına geçilen suçlardandır. Dolayısıyla bu suçta soruşturma aşaması tamamlandığı zaman iddianamenin kabulü ile kovuşturma başlar.

TCK 244 Suçu Cezasının Adli Para Cezasına Çevrilmesi

Bir suç için hükmedilen hapis cezasının adli para cezasına çevrilebilmesi için o ceza süresinin 1 yılın altında kalması gerekmektedir. Bununla birlikte hapis cezası ile birlikte zaten adli para cezasına da hükmedilmişse ilgili hapis cezası adli para cezasına çevrilememektedir. TCK 244 suçu için öngörülen cezalar genel olarak 1 yılın üzerinde kalmaktadır. Ancak somut olayda ceza alt sınırdan veya alt sınıra yakın verilir, ceza indirimi sebepleri söz konusu olursa yani ceza 1 yılın altında kalırsa adli para cezasına çevirme kararı verilebilir.

TCK 244 suçunda adli para cezasına çevirme kararı ancak TCK 244/1 ve TCK 244/2’de yer alan suç filleri için söz konusu olabilir. Çünkü bu suçlarda yalnızca hapis cezası öngörülmüştür. TCK 244/4 için hapis cezası ile birlikte adli para cezası da öngörülmüş olduğu için adli para cezasına çevirme kararı mümkün olmaz.

Bu Suçta HAGB ve Cezanın Ertelenmesi

Daha önceden kasıtlı bir suç işlememiş olan fail hakkında mahkemenin ceza hükmü 2 yılın altında ise hakim hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verebilir ve bunun üzerinde faile 5 yıllık denetim süresi tanınarak hapis hükmü infaz edilmez. Fail bu 5 senelik süre içerisinde herhangi bir kasıtlı suça karışmaz ise sanki en baştaki TCK 244 suçunu da işlememiş gibi sonuç doğar. Ancak fail bu süre içerisinde herhangi bir kasıtlı suç işlerse hem yeni işlediği suçun cezasını hem de TCK 244 suçunun cezasına katlanmak durumunda kalır.

Cezanın ertelenmesi de yukarıda bahsettiğimiz hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına benzer. Burada gene daha önceden kasıtlı bir suç işlenmemiş olması ile birlikte mahkemenin ceza hükmünün 2 yılın altında kalması şartı söz konusudur. Bu durumda faile 1 ile 3 yıl arasında değişen bir denetim süresi tanınarak söz konusu ceza hükmü ertelenmiş olur.

Bu süreyi kasıtlı bir suça karışmadan tamamlayan failin sanki TCK 244 suçundan ötürü aldığı cezası “infaz edilmiş” olarak kabul edilir. Ancak yukarıda bahsettiğimiz hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararında denetim süresi sonunda “suç işlenmemiş” gibi sonuç ortaya çıkmaktaydı.

TCK 244 suçunda 2 yılın altında ceza hükmü söz konusu olabileceği gibi çok üzerinde cezalar da söz konusu olabilmektedir. Dolayısıyla bu suç hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılması veya cezanın ertelenmesi kararı verilebilmesi tamamen somut olayın özelliklerine ve izlenen hukuki müdaafaya bağlıdır.

Bilişim Suçlarında Bilişim ve Ceza Avukatı Desteği

Yukarıda önemli ayrıntılarına değindiğimiz bilişim sistemini engelleme, bozma, verileri yok etme veya değiştirme suçu görüldüğü üzere çok ciddi cezai yaptırımlara ulaşabilmektedir. Bu nedenle üzerine önemle eğilmesi gerekilen bir süreçten bahsediyoruz.

Bilişim sistemleri üzerinde işlenen bilişim suçları ciddi zararlar doğurabilmektedir. Bu nedenle genellikle cezai sürecin yanında tazminat davası da ayrıca görülmektedir. Böyle bir sürece giren olan failin veya mağdurun süreci hızlı ve etkin şekilde sürdürebilmesi adına bilişim hukuku alanında deneyim sahibi bir ceza avukatının hukuki desteğine başvurması büyük önem taşır.