Bağımsız Çalışma İzni

Bağımsız çalışma izni, Türkiye’de herhangi bir kişiye bağlı olmadan kendi işini yapmak isteyenlerin alması gereken çalışma iznidir. Bu çalışma iznini alabilmek için Uluslararası İşgücü Kanunu Uygulama Yönetmeliğinde sayılan kişilerden olmak gerekir. Bu çalışma izni, e-izin sistemi üzerinden gerekli belgeler ile başvurulması ile alınır. Başvuru reddedilirse, ret kararına karşı itiraz edilmesi veya iptal davası açılması mümkündür.

Bağımsız Çalışma İzni Nedir?

Bağımsız çalışma izni, yabancılara Türkiye’de kendi ad ve hesaplarına çalışma hakkı veren bir çalışma izni türüdür. Yani bu çalışma izni ile yabancı, bir işverene bağlı olmadan kendi işinde çalışabilir. Bağımsız çalışma izni sahibi olan yabancı, aynı zamanda Türkiye’de ikamet etme hakkı da kazanır.

Bağımsız Çalışma İzni Alma Şartları

Bağımsız çalışma izni alma şartları Uluslararası İşgücü Kanunu Uygulama Yönetmeliği’nin 29. maddesinde sayılan kişilerden olmaktır.

Yönetmeliğe göre bağımsız çalışma izni alma şartları şunlardır:

• Uluslararası İşgücü Genel Müdürlüğü tarafından belirlenen profesyonel meslek mensupları,
• Bağımsız ya da yurtdışındaki bir işverene bağlı olarak çalışan sınırötesi hizmet sunucuları,
• Anonim şirket ortağı yönetim kurulu üyeleri,
• Limited şirket ortağı olan müdürleri,
• Sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin komandite ortağı olan yöneticileri,
• Anonim, limited ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirket dışındaki şirketlerin ortağı ve yöneticisi olan yabancılar, bağımsız nitelikte çalışma izni alabilecek yabancılardır.

Profesyonel meslek mensupları, mesleğiyle uyumlu olmayan işleri yapamazlar. Bu kişilerin mesleğiyle uyumlu olmayan işleri yaptığının tespit edilmesi halinde çalışma izinleri iptal edilir.

DİKKAT: 4817 Sayılı Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun’un 7. maddesinde yabancılara bağımsız nitelikte çalışma izni verilebilmesi için en az 5 yıl kesintisiz olarak Türkiye’de ikamet etmeleri gerekmekteydi. Ancak bu kanun artık yürürlükte değildir. Dolayısıyla artık böyle bir şart yoktur.

Bağımsız Çalışma İzni Nasıl Alınır?

Bağımsız çalışma izni, e-devlet üzerinden e-izin sistemine giriş yapılarak; gerekli belgelerin sisteme yüklenmesi ve harçların yatırılması ile alınır. Bağımsız nitelikte çalışma iznine ilişkin başvurular; diğer çalışma izin türlerinde olduğu gibi işveren tarafından değil, bizzat çalışma iznini almak isteyen yabancı tarafından yapılır.

E-izin sistemine yabancı kimlik numarası ile giriş yapılır. Yabancı kimlik numarası, en az 6 ay Türkiye’de ikamet eden yabancılara verilir. Dolayısıyla, bu çalışma iznini alacak yabancının en az 6 aydır Türkiye’de ikamet ediyor olması gerekir.

E-izin sisteminden bağımsız çalışma izni türü seçildikten sonra çıkan formda yer alan gerekli bilgiler doldurulur. Aynı zamanda, sistem üzerinden gerekli belgeler de yüklenir. Son olarak, çalışma izni harcı ve değerli kağıt bedeli yatırılarak başvuru tamamlanmış olur.

Yurt içinden başvuruda bulunan yabancının, kayıtlı elektronik tebligat adresinin bulunması zorunludur. Zira idare, bir eksiklik olması halinde bu tebligat adresinden kişiyle iletişime geçip eksikliğin giderilmesi için süre verir. Ayrıca, başvurunun kabul veya reddini de bu e-posta adresi üzerinden bildirir. Yurt dışından yapılan başvurularda ise elektronik tebligat adresinin, çalışmaya başlandığı günden itibaren 30 gün içinde sisteme kaydedilmesi gerekir.

Başvurunun kabul edilmesi halinde yabancı adına, süreli bir çalışma izni belgesi düzenlenir ve yabancının çalışma izni başvurusu yaparken sisteme girdiği adresine posta ile gönderilir.

Bağımsız nitelikte çalışma izni sahipleri, mevzuat hükümlerine uymaları ve sistem üzerinden başvurmaları halinde, birden fazla işyerinde çalışabilirler. Ancak bu işyerlerinin hiçbirinde yaptıkları iş, meslekleriyle uyumlu olmayan bir iş olamaz. 

Bağımsız çalışma izni, yabancılara Türkiye’de kendi ad ve hesaplarına çalışma hakkı veren bir çalışma izni türüdür. Yani bu çalışma izni ile yabancı, bir işverene bağlı olmadan kendi işinde çalışacaktır. Bağımsız çalışma izni sahibi olan yabancı, aynı zamanda Türkiye’de ikamet etme hakkı da kazanır.

İlgili yazı: “çalışma izni nasıl alınır”

Bağımsız Çalışma İznine Bağlı Verilen İkamet İzni

Bağımsız çalışma iznine bağlı verilen ikamet izni, çalışma izni süresi sonuna kadar kişinin ikamet izni almasına gerek olmamasıdır. Yani bu çalışma iznine sahip olanlar, ayrıca bir ikamet izni başvurusu yapmadan, çalışma izni süresinin sonuna kadar Türkiye’de ikamet edebilirler.

Bağımsız Çalışma İzni İçin Gerekli Belgeler

Bağımsız çalışma izni için gerekli belgeler şunlardır:

• Başvuran yabancının pasaport veya pasaport yerine geçen belgesi,
• Başvuran yabancıya ait 2 adet biyometrik fotoğraf,
• Başvuran yabancının diploma veya diploma yerine geçen belgesinin noter onaylı Türkçe tercümeli nüshası,
• Yabancının başvuruda bulunurken Türkiye’de yapacağı işi yaptığını gösterir belge, (yabancı kişi Türkiye’de hangi işi yapacaksa o işi yapmaya ehil olduğunu gösteren ruhsat vb.)
• Eğer yabancı kişi, izni işletme kurmak amacıyla talep ediyorsa işletme belgesi, gerekir.

Gerekli belgeler yukarıda sıralananlar olmakla birlikte, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, gerekli belgeleri güncelleme, fazladan belge isteme yetkisine sahiptir. Bu nedenle başvuru yapılmadan önce mutlaka e-izin uygulamasından gerekli belgelerin neler olduğunu kontrol etmekte fayda vardır.

Belgelerde bir eksiklik veya sorun olması halinde Bakanlık, yabancıyla kayıtlı e-posta adresi üzerinden iletişime geçerek eksikliklerin giderilmesi için 30 güne kadar ek süre verir. Bu ek süre içinde belgelerdeki eksikliğin giderilmemesi halinde başvuru reddedilir.

Bu belgelerin yanı sıra Bakanlık, yabancıdan, bilime ve teknolojiye katkısı ya da yaratacağı istihdamın boyutu gibi kriterlerin sağlandığını gösteren belgeleri de talep edebilir. Bakanlık bu belgeleri başvuru tamamlandıktan sonra talep eder. Bu belgelerin talep edilmesi halinde, yabancıya belgeleri yüklemesi için 30 güne kadar süre verilir. Bu sürede eksikliğin giderilmemesi halinde başvuru reddedilir. 

Başvuruda bulunurken sisteme yüklenen pasaport veya pasaport yerine geçen belgenin süresi, talep edilen çalışma izni süresinden en az 6 ay daha uzun olmalıdır. 

Bu çalışma izninin alınması süreci, yalnızca gerekli belgelerin temini ile sınırlı değildir. Gerekli belgelerle birlikte, kanunen belirlenen şartların karşılanması ve usuli işlemlerin de doğru yapılması gerekir. Aksi halde başvurunun reddi ile karşı karşıya kalınacaktır. Bu anlamda sürecin başından itibaren alanında uzman bir yabancılar avukatına danışılması faydalı olacaktır.

Bağımsız Çalışma İzni Müracaat Belgesi

Bağımsız çalışma izni başvurusunda bulunduktan sonra, başvurunun değerlendirme aşamasında Türkiye’de kalmak isteyen yabancı vize süresinde Türkiye’de kalabilir. Bu durumda yabancı, ikamet izni süresi de yoksa çalışma izni müracaat belgesi talep etmelidir.

Bu belge ile yabancı, başvurusu sonuçlanana kadar Türkiye’de kalabilir hatta çok kez giriş-çıkış yapabilir. Müracaat belgesi verildiği tarihten itibaren 3 ay boyunca geçerlidir.

Müracaat belgesi sadece profesyonel meslek erbabı yabancılara harçsız verilebilir. Bu çalışma iznini alabilecek diğer yabancıların müracaat belgesi talep etmeleri halinde harç ödemeleri gerekmektedir. 

Bağımsız Çalışma İzni Başvurusunun Reddi veya İznin İptali

Bağımsız çalışma izni, Uluslararası İşgücü Kanunu Uygulama Yönetmeliği m.29’da belirtilen kişiler dışında başvuru yapılması durumunda reddedilir. Ayrıca, başvuruda eksik belge sunulması halinde, idarece verilen sürede eksikler giderilmediği takdirde başvuru yine reddedilir. Başvuru sırasında taşınan şartların sonradan ortadan kalkması halinde, çalışma izni iptal edilir.

Şartları taşımayan, eksik belgeyle yapılan ya da kriterlere aykırı olan başvurular reddedilir. Keza bu başvuruların kabul edilmesi halinde durum tespit edilirse izin iptal edilir. Ayrıca Bakanlık, uluslararası işgücü politikasına uygun görmemesi halinde de başvuruyu reddeder. 

Sağlık sebepleri veya zorunlu kamu hizmeti gibi mücbir sebepler dışında bu tür çalışma izni sahibi yabancının aralıksız olarak 1 yıldan uzun süre Türkiye dışında kalması halinde izin iptal edilir.

Çalışma İzni Başvurusunun Reddi veya İznin İptali Halinde İtiraz ve İptal Davası

Çalışma izni başvurusunun reddi veya iptaline karşı, ilgililerin itiraz etme veya iptal davası açma hakkı vardır. Öncelikle itiraz yoluna başvurulursa, iptal davası açma süresi duracaktır. Ayrıca, eğer ki itiraz reddedilirse, iptal davası açılabilir. Ancak, öncelikle iptal davası açılırsa sonradan itiraz hakkı kullanılamaz.

Çalışma izni başvurusunun reddine karşı itirazlar, ret kararının yabancıya tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içerisinde, Bakanlığa karşı e- izin sistemi üzerinden yapılır.

Çalışma izni başvurusunun reddine karşı iptal davası ise, kararın yabancıya tebliğini izleyen günden itibaren 60 gün içinde idare mahkemesinde açılır. Eğer, önce itiraz edilmişse, iptal davası açma süresi duracaktır. Örneğin, ret kararının kişiye tebliğ edilmesini izleyen 25. günde itiraz edilmişse, iptal davası açmak için kişinin, itiraz sonucu verilen kararının tebliğini izleyen günden itibaren 35 günü vardır.

Bağımsız nitelikte çalışma izni başvurusunun reddi veya iptali halinde başvurulabilecek hukuki imkanlar hakkında ayrıntılı bilgi sahibi olmak için “çalışma izni başvurusunun reddi” başlıklı makalemizi inceleyebilirsiniz.

Bağımsız Çalışma İzni Başvurusu Ne Kadar Sürede Sonuçlanır?

Bağımsız çalışma izni başvurusu, yaklaşık olarak 30 gün içinde sonuçlanır. Bu durum; kişinin alma şartlarına uygun olup olmasına, başvuruda gerekli belgelerin tam verilip verilmemesine ve harçlarda eksik olup olmamasına göre değişkenlik gösterir.

Bağımsız Çalışma İzni Masrafları

Bağımsız çalışma izni masrafları; çalışma izni harcı ile değerli kağıt bedelinden ibarettir. Bağımsız nitelikte çalışma izni harcı 30.914,40 TL, değerli kağıt bedeli ise 356 TL’dir. Bu miktarlar 2023 yılı için geçerli olup Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından her yıl güncellenmektedir. 

Sonuç

Bağımsız çalışma izni alınması süreci içerisinde pek çok usuli işlem barındırmaktadır. Bu anlamda gerekli belgelerin temini ve sistem üzerinden başvuru yapılmasının yanında usuli işlemlerin de doğru yapılması gerekir. Zira bu hususlarda eksiklik bulunması halinde başvurunun reddi gündeme gelecektir. Dolayısıyla, süreci hızlı ve başarılı bir şekilde tamamlayabilmek için alanında uzman yabancılar avukatına danışmakta fayda vardır.