İşçinin İşverene Hakaret Etmesi

İşçinin işverene hakaret etmesi, işçinin işveren ya da aile üyelerinden birinin şeref ve namusuna yönelik sözler söylemesi ya da bu tür davranışlarda bulunmasıdır. İşçinin işverene hakaret etmesi sonucu işverence iş sözleşmesi haklı nedenle derhal feshedilebilir. Bu fesih türünde işçi kıdem tazminatı ve ihbar tazminatı talep edemez. Ancak sadece çalışmasına bağlı olan ve fesih ile ilgisi olmayan yıllık izin ve fazla mesai gibi alacaklarını talep edebilir.

İşçinin İşverene Hakaret Etmesi Konusunun Kanuni Düzenlemesi

İşçinin işverene hakaret etmesi konusunun kanuni düzenlemesi, İş Kanunu m.25/2’dir. İlgili hükme göre işçinin işyerinde hırsızlık yapması, ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerlerinden sayılmış olup iş sözleşmesinin haklı nedenle feshedilmesi sebepleri arasında sayılmıştır.

İşçinin işverene hakaret etmesi konusu İş Kanunu m.25/2’de şu şekilde düzenlenmiştir:

“Süresi belirli olsun veya olmasın işveren, aşağıda yazılı hallerde iş sözleşmesini sürenin bitiminden önce veya bildirim süresini beklemeksizin feshedebilir:

İşçinin, işveren yahut bunların aile üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak sözler sarfetmesi veya davranışlarda bulunması, yahut işveren hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ihbar ve isnadlarda bulunması.”

İşçinin İşverene Hakaret Etmesi Nedeniyle İşveren Tarafından Haklı Nedenle Fesih

İşçinin işverene hakaret etmesi nedeniyle işveren tarafından iş sözleşmesi haklı nedenle feshedilebilir. Çünkü işçinin işverene hakaret etmesi İş Kanununda belirtilen ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan hallerdendir. 

İşçinin işverene hakaret etmesi, hem işverenin otoritesini doğrudan sarsacak hem de işverenin kişilik haklarına zarar verecektir. Dolayısıyla hakaret nitekiğinde bulunan, şeref ve namusa dokunacak sözler veya davranışlar sözleşmenin haklı nedenle feshine sebebiyet verecektir. Örneğin işçinin, işveren ve eşinin fuhuş yaptığını söylemesi ya da bölüm şefine hakaretler etmesi bu kapsamda haklı fesih sebebi olacaktır. (Yargıtay 9. H.D. E.: 2016/14115 K: 2016/11506 Karar Tarihi: 09.05.2016)

Ayrıca söz konusu hakaret eyleminin iş sözleşmesinin haklı nedenle feshedilebilmesi açısından Ceza Kanunlarımız bakımından suç teşkil etmesi gerekmez. Bu durum Yargıtay kararında şu şekilde ifade edilmiştir:

“(…)İşçinin, işveren yahut bunların aile üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak sözler sarf etmesi veya davranışlarda bulunması yahut işveren hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ihbar ve isnatlarda bulunması, işverene iş sözleşmesini haklı fesih imkânı verir. Şeref ve namusa dokunacak söz ve davranışların, işveren veya işveren vekili tarafından gerçekleştirilmiş olması hukukî sonucu değiştirmez. Bu eylemlerin Türk Ceza Kanunu’na göre suç teşkil etmesi de şart değildir(…)”  (Yargıtay 7. H.D. E.: 2015/4806, K.: 2015/8302 Karar Tarihi: 07.05.2015)

Ayrıca söz konusu hakaret eyleminden sonra işçinin özür dilemesi ve pişmanlığını dile getirmesi de mümkündür. Ancak bu durumda işverence sözleşmeyi feshedip feshetmemek tamamen işverene kalmıştır. İşveren özüre rağmen iş sözleşmesini haklı nedenle derhal feshedebilecektir. (Yargıtay 22. H.D. E.: 2017/ 6564 K.: 2017 / 6237 Karar Tarihi: 27.03.2017) 

Eğer işçinin sarfetmiş olduğu sözler veya ortaya koyduğu davranışlar, haklı nedenle feshe sebep olacak ağırlıkta değilse, buna karşın yine de işyerindeki çalışma ortamını doğrudan rahatsız ederek işveren ile arasındaki iş ilişkisini çekilmez hale getirmişse, iş sözleşmesi yine feshedilebilir. Ancak bu durumda haklı nedenle fesih değil geçerli nedenle fesih söz konusu olacaktır. (Yargıtay 22. H.D. E.: 2011/346 K.: 2011/1013 Karar Tarihi: 22.09.2011)  

DİKKAT: İşçinin hakaret sayılmayan ve eleştiri sınırlarında kalan söylemleri nedeniyle sözleşmenin haklı nedenle feshi yoluna gidilemez. Bu noktada işçinin söylemlerinin ağırlığı ve niteliği her somut olayın kendi şartlarına göre mahkeme hakimi tarafından takdir edilecektir. Bu durum Yargıtay tarafından şu şekilde ifade edilmiştir:

“(…)Davacı işçi, davalı işverene gönderdiği ve fesih konusu olan elektronik postada “fabrikada işçiler hasta olurken siz nelerle uğraşıyorsunuz, denetmen gönderiyorsunuz, fabrikanın haberi olarak gönderiyorsunuz, siz gelmeden süsleniyor ve gelen denetçiler neden işçilerle görüşmeden sadece müdüriyetle görüşüp gidiyor, yoksa sadece göz boyamak için mi denetliyorsunuz, işçi elinden gelse birbirini kıracak, siz uyuyor musunuz orada, bir dahakine … Bakanlığı’na yazacağım” ifadelerine yer vermiştir. Söz konusu ifadelerle işçi, işverenini göz boyamak ve olup biteni görmemekle (uyumakla) itham etse de bu sözlerle olmaması gereken maddi bir olguyu dramatize edip, rahatsızlığını dile getirmeyi, işverenin mevcut olumsuz duruma son vermesini amaçlamaktadır(…)”(Yargıtay 22. H.D. E.:2015/8023 K.: 2016/13598 Karar Tarihi: 05.05.2016)

Hakaret Eden İşçinin İşten Çıkış İşlemleri Nasıl Yapılır?

Hakaret eden işçinin işten çıkış işlemleri şu şekilde yapılır:

• İşçinin hakaret etmesi noktasında tanık, işçinin beyanı ve kamera kayıtları dahil olmak üzere tüm delilleriyle birlikte bir tutanak hazırlanır,
• Olay tarihinden itibaren 6 gün içinde fesih hakkı kullanılır,
• İşçinin sözleşmesinin hakaret nedenine dayalı olarak feshedildiği 6 günlük süre içinde yazılı olarak işçiye bildirilmelidir,

Tutanak tutulması, hakaret eden işçinin sözleşmesinin feshedilmesi hususunda son derece önemlidir. Çünkü ilerleyen süreçte işçinin dava açması ihtimaline karşılık olarak tutanak delillerden biri olacaktır. Tutanakta, tanık olan ve mümkünse sözleşmesi feshedilecek işçinin beyanlarına yer verilmeli, diğer deliller sıralanmalı ve tutanak tanık olanlar dahil olay içinde bulunan herkes tarafından imza edilmelidir.

Derhal fesih hakkı, İş Kanunu m.25’te düzenlenmiştir. İlgili hükme göre işverence işçinin hakaret etmesi olayının öğrenildiği tarihinden itibaren 6 gün içinde iş sözleşmesi feshedilebilir.

İşçinin savunmasının alınması, İş Kanunu m.25/2’de düzenlenen ahlak ve iyiniyet kurallarına uymayan işçi için geçerli değildir. Yani işçinin hakaret etmesi nedeniyle yapılacak haklı nedenle derhal fesihlerde işçinin savunmasının alınma zorunluluğu yoktur. 

İş sözleşmesinin feshedildiği ihtarı, esasen işverenin işçinin hakareti nedeniyle yapacağı fesihlerde zorunlu değildir. Ancak ileride uyuşmazlık yaşanmaması adına fesih iradesinin kullanıldığının işçiye yazılı olarak ihtar edilmesi ispat kolaylığı açısından önemlidir. 

İşverenin Haklı Feshinde İşçiye Hangi Hakları Verilir?

İşçinin işverene hakaret etmesi nedenine dayalı haklı fesihte işçiye şu haklar verilir:

• İşçinin çalışmasından kaynaklı olan ve feshe bağlı olmayan yıllık izin, fazla mesai, ödenmemiş ücret gibi işçi alacakları işçiye verilir,
• İşçi feshin haksız olduğunu düşünüyorsa işe iade davası açabilir,
• İşçi feshin haksız olduğunu düşünüyorsa, işçi alacağı davasında kıdem tazminatı ve diğer alacaklarını talep edebilir. 

DİKKAT: İşçinin hakaretine dayalı olarak yapılan haklı fesihlerde işçiye kıdem ve ihbar tazminatı ödenmez.

Haklı Fesih Sonrası İşçi Dava Açabilir mi?

Haklı fesih sonrası işçi dava açabilir. İşçinin hakaret etmesine dayalı olarak yapılan haklı fesihlerde de işçi eğer kusurlu olmadığı ve yapılan feshin haksız olduğunu düşünüyorsa, işe iade davası açabilir. 

İşe iade davası işçi lehine sonuçlanır ancak işçi işe başlatılmazsa iş güvencesi tazminatı ve kıdem tazminatı istenebilir, Bununla birlikte işçi dava ile iş güvencesi tazminatı talep edebilir ve boşta geçen süre için de tazminat talep hakkına sahiptir.

Tüm bunlarla birlikte işçinin yine işçi alacağı davası açarak olayda ve yapılan fesihte kusurlu olmadığını ispat etmesiyle kıdem tazminatı isteme hakkı bulunur. Bu şekilde işçinin çalışmasından kaynaklı olan ve feshe bağlı olmayan yıllık izin, fazla mesai, ödenmemiş ücret gibi işçi alacakları da işçiye verilir.

Haklı Fesih Sonrası İşçi Dava Açarsa İşveren Ne Yapmalıdır?

Haklı fesih sonrası işçi dava açarsa işveren, fesih için tüm usuli işlemleri tam olarak yapmış ve feshin haklı olduğuna inanıyorsa davaya devam etmelidir. Zira bu durumda davanın kazanılma ihtimali yüksektir. 

Dava kazanılırsa, fesih geçerli olarak devam edecek ve işçiye varsa çalışmasından kaynaklı alacak hakları ödenerek fesih sonuçlarını doğurmuş olacaktır. Ayrıca kıdem tazminatı ve ihbar tazminatı ödenmeyecektir. Ancak dava kaybedilirse, işçiyi tekrar işe başlatıp başlatmamak noktasında işverence tazminat miktarları düşünülerek hareket edilmelidir.

İşçinin İşverene Hakaret Etmesinin Ceza Davası Boyutu

İşçinin işverene hakaret etmesinin ceza davası boyutu da bulunmaktadır. Zira hakaret eylemi aynı zamanda Ceza Kanununda suç sayılan eylemlerden biridir. Bu tip durumlarda işçinin eylemleri ceza soruşturmasına da konu olacaktır.

DİKKAT: Maddi olguların tespiti açısından ceza mahkemesi tarafından bu hususta verilen mahkumiyet kararı ve ceza yargılamasında belirlenen maddi olgular iş mahkemesini açısından bağlayıcıdır.

Sonuç

İşçinin işverene hakaret etmesi, işveren açısından sözleşmenin haklı nedenle feshi imkanını doğurur. Ancak işverenin ileride doğabilecek uyuşmazlıklara karşın mutlaka fesih için belirlenen usuli işlemleri doğru şekilde yapması gerekir. Aksi halde işçi tarafından açılabilecek olan davalarda işveren açısından olumsuz sonuçlar ve tazminat ödeme yükümlülüğü doğabilir. Bu anlamda sürecin başından itibaren alanında uzman bir iş hukuku avukatına danışılması faydalı olacaktır.