Süt İzni Ne Kadardır?

Süt izni ne kadar sorusunun cevabı izin talep eden kişinin işçi mi memur mu olduğuna göre değişecektir. Memurlar için süt izni ilk 6 ay günde 3 saat, sonraki 6 ay günde 1,5 saattir. İşçiler için süt izni 1 yaşından küçük çocuklar için gün içinde toplam 1,5 saattir. Ancak bu iznin kullanılabilmesi için çalışan kadının bir dilekçe ile ilgili merciden talepte bulunması gerekir. 

Özel Sektör Süt İzni Ne Kadar?

Özel sektör süt izni, 1 yaşından küçük çocuklar için gün içinde toplam 1,5 saattir. 

Özel sektör süt izni İş Kanunu m.74’te şu şekilde düzenlenmiştir:

“Kadın işçilere bir yaşından küçük çocuklarını emzirmeleri için günde toplam birbuçuk saat süt izni verilir. Bu sürenin hangi saatler arasında ve kaça bölünerek kulllanılacağını işçi kendisi belirler. Bu süre günlük çalışma süresinden sayılır.”

4857 sayılı İş Kanunu m.74 düzenlemesine göre kadın işçilere 1 yaşından küçük çocuklarını emzirmeleri için gün içerisinde toplam 1,5 saatlik süt izin süresi verilir. Bu 1,5 saat, gün içerisinde parça parça kullanılır ve hangi saatlerde kullanılacağını kadın işçi belirler. Ancak bu belirlemeyi yaparken dürüstlük kurallarına uymak ve işverene olan sadakat yükümlülüğüne göre bir belirleme yapmak durumundadır. Bu bahsettiğimiz haklardan, İş Kanununa tabi olmayan kadın çalışanlar da yararlanır.

657 s.k. Memurlarda Süt İzni Ne Kadar?

657 s.k. memurlarda süt izni,  ilk 6 ay günde 3 saat, sonraki 6 ay günde 1,5 saattir.

657 s.k. memurlarda süt izni, 657 sayılı DMK m.104’te şu şekilde düzenlenmiştir:

“Kadın memura, çocuğunu emzirmesi için doğum sonrası analık izni süresinin bitim tarihinden itibaren ilk altı ayda günde üç saat, ikinci altı ayda günde birbuçuk saat süt izni verilir. Süt izninin hangi saatler arasında ve günde kaç kez kullanılacağı hususunda, kadın memurun tercihi esastır.”

Annenin kullanacağı bu izin sürelerinin ne zaman kullanılacağı da yine annenin yani kadın memurun insiyatifindedir. Burada da kadın memur, süt izni saatlerini kullanırken ilgili kurumdaki işleyişi göz önünde bulundurmak durumundadır.

Süt İzni Nedir?

Süt izni, çalışan annenin doğum sonrasında çocuğuna bakması ve onunla daha fazla vakit geçirmesi için verilen izin türüdür.

Süt izni süreleri yıllık izinden düşülmez. Yani kadınların bu izin süresinde çalışmış gibi sonuç doğurur. Dolayısıyla bu süreler, yıllık izin hesabına katılır ancak işçi lehine katılır. Yani bu sürelerin yıllık izinden düşülmesi, işçi aleyhine haksız bir uygulama olur ve işçi alacak davasına konu edilebilir. Bununla ilgili önemli ayrıntılar için “işçinin yıllık izin hakkı” başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.

Ayrıca belirtilmelidir ki doğum yapan kadın işçinin doğumdan önce ve doğumdan sonra 8’er haftalık ücretli izin hakkı vardır. Bu süreler bittikten sonra, kadın çalışanların isteklerine bağlı olarak, belirli bir süre boyunca haftalık çalışma süresinin “yarısını” çalışma hakkı vardır. Yani doğum yapan kadın, kaçıncı doğum olduğuna bağlı olarak belirli bir süre normal çalışmasının yarısı kadar çalışabilir.

Böyle bir durumda kadın işçiye ayrıca emzirme izni kullandırılmaz. Aynı şekilde kadın memur da doğum izninden sonra yarı çalışma hakkını kullandığında süt izninden yararlanamaz. Doğum izni ile alakalı ayrıntılara “doğum izni ne kadar” başlıklı yazımızı okuyarak erişebilirsiniz 

DİKKAT: Yukarıda bahsettiğimiz gibi kadın işçinin doğumdan sonra belirli bir süre boyunca haftalık çalışma süresinin “yarısını” çalışma hakkı vardır. Bu hak kısmi çalışma (part time çalışma) ile karıştırılmamalıdır. Part time – kısmi zamanlı çalışan işçinin aynı tam zamanlı çalışan işçi gibi yukarıda bahsedilen süt izninden tam yararlanma hakkı vardır.

Süt İzni Ne Zaman Başlar?

Süt izni, kadın çalışanın doğumdan sonra 8 haftalık doğum iznin bitmesi ile başlar. Yani süt izni doğum izninin bitişi ile başlayacaktır.

Doğum izni süresi kimi durumda, 8 haftadan fazla olabilir. Ancak her durumda süt izni doğum izninin bitiminden sonra başlar. Bazen 8 haftalık ücretli doğum izninden sonra ücretsiz bazı izinler başlar. Bu izinler boyunca emzirme izni kullanılamaz.

Süt İzni Ne Zaman Biter?

Süt izni, çocuğun 1 yaşına geldiğinde biter. Bu kural özel sektörde çalışan kadın işçi için geçerlidir.

Memurlarda ise süt izninin bitişi ile ilgili çocuğun yaşı konusunda bir düzenleme yoktur. Ancak kadın memura ilk 6 ay ve ikinci 6 ay olmak üzere iki tane toplam 1 yıllık süre gösterilmiş ve bu süre analık izninden sonra başlatılmaktadır. Bunun anlamı şudur, kadın memurun, kadın işçiye göre bir miktar daha fazla izni vardır.

Süt İzni Nasıl Kullanılır?

Süt izni, çalışan kadının doğumunu bildiren ve bu sebeple süt izni talep ettiği dilekçesinin ilgili merciye sunulmasıyla kullanılır. Bu dilekçede süt izni istenilen tarih aralığının, saatlerin, diğer gerekli belgelerin ve izin talebinin açıkça belirtilmesi gerekir. Sonrasında talep dilekçesi sunulduğuna dair tebliğ evrakı/alındı belgesi alınmalıdır.

Görüldüğü üzere bu tarz mazeret izinlerinin dilekçeleri özenle ve hukuki zeminde hazırlanmalıdır. Aksi halde işçi veya memur için talep edilen izinler verilmeyebilir. Bu anlamda sürecin başından itibaren alanında uzman bir iş hukuku avukatına danışılması faydalı olacaktır.

Süt İzni Toplu Kullanılır mı?

Süt izni toplu olarak kullanılamaz. Çünkü bu iznin amacı, kadın işçinin bebeği ile gereken asgari birlikteliğin sağlanmasıdır. Dolayısıyla süt izninin toplu olarak kullanılması mümkün olmaz. Ayrıca bu durum emzirme izni ile ilgili hukuki düzenlemelerin mantığına ters düşer.

Kadın işçi veya kadın memur, 8 haftalık doğum izni sonrasında, ücretsiz izin mi yoksa emzirme izni mi kullanacağına karar vermelidir. Ancak uygulamada işçi ile işverenin anlaşarak bunu toplu kullandığı görülebiliyor, bu çok sağlıklı olmayan bir yöntemdir. Zira bu husus yargılamaya konu edildiğinde işçi için de işveren için de olumsuz sonuçlarla yol açabilir.

Süt İzni Verilmezse İşçi Ne Yapabilir?

Süt izni verilmezse işçi, haklı nedenle iş sözleşmesini feshedebilir. Haklı nedenle sözleşmesini feshettiği için bir yıldan uzun süre çalışması varsa kıdem tazminatı alabileceği gibi varsa diğer hakları olan ücret alacağı, fazla mesai, yıllık izin, AGİ gibi haklarını da aynı davada talep edebilir. Yalnızca ihbar tazminatı talep edemez.

Ancak izin vermeyen işverenden bu izni mutlaka yazılı talep etmek işçinin mahkeme aşamasında lehine olacaktır. İşverene “… tarihinde doğum yapılması üzerine kanunen hakkım olan … gün süt izni hakkımın tarafıma verilmesini talep ediyorum” şeklinde bir yazı ile başvurması, bu başvuruya dair işverenden tebliğ/alındı evrakı benzeri bir evrak alması bunu alamıyorsa noterden ihtarname çekmesi uygun olacaktır.

Ayrıca İş Kanunu m.104 uyarınca işveren veya işveren vekiline, idari para cezası uygulanabilir. Bu idari para cezası, işçilere bazı hakları kullandırmadığı zaman söz konusu olur. Ancak 104. maddede süt iznine bir atıf yapılmadığından bu konuda işverene idari para cezası verilip verilmeyeceği tartışmalıdır. 

Kadın işçinin, emzirme izni müddetince çalıştırılması halinde normal ücret verilir. Yani zamlı ücret söz konusu olmaz. Çünkü bu süre normal çalışma süresi olarak kabul edilir. Ancak işverenin emzirme izni vermemesi durumunda bir hak ihlali yaptığı bir gerçektir.

İşçinin haklı nedenle sözleşmeyi feshetmesi hususunda ayrıntılı bilgiler içeren “işçinin haklı feshi ve fesih sebepleri” başlıklı yazımızı inceleyerek daha fazla bilgi sahibi olabilirsiniz.

Süt İzni Kullanmak İsteyen İşçi İşten Çıkarılabilir mi?

Süt izni kullanmak isteyen işçi işten çıkarılamaz. Çünkü işçinin işten çıkarılabileceği haller ​​İş Kanunu m.17 ve m.25’te düzenlenmiştir. Bu maddelerde süt izni kullanılması işçinin işten çıkarılması için bir sebep olarak gösterilmememiştir. Hatta kanun açıkça kadın işçinin emzirme izni – doğum izni gibi haklarını kullanmasının fesih için geçerli olmayacağını söylemektedir.

Bu şekilde işveren işçisini sırf doğum ya da süt izni gibi nedenlere işten çıkarırsa kadın işçi tüm haklarını alabileceği gibi ek olarak 4 aya kadar ayrımcılık tazminatı alabilecektir.

Sonuç

Süt izni kaç gündür sorusunun cevabı, izin talep eden kişinin işçi mi yoksa memur mu olduğuna göre değişkenlik gösterir. Zira memurlar ve işçilerin haklarını düzenleyen kanunlar farklı olduğundan izin süreleri de farklıdır. Bu izinler için mutlaka usulüne uygun bir dilekçe sunulmalıdır. Dolayısıyla dilekçe hazırlanmadan önce hakların tam olarak kullanılabilmesi için alanında uzman bir iş hukuku avukatına danışılması faydalı olacaktı