Refakat İzni Nedir?

Refakat izni, çalışan kişinin kanunda sayılan yakınlarının ihtiyacı nedeniyle verilen izin türüdür. Bu izni alabilmek için usulüne uygun olarak hazırlanmış bir raporun bulunması gerekir. Ayrıca mevzuat gereği raporda yer alması zorunlu hususların mutlaka bulunması gerekir. Bu rapor ilgili merciye sunularak refakat izni hakkı kullanılmış olacaktır.

Refakat İzni Nedir?

Refakat izni, bir çalışanın yakınının hastalanması ve bakıma muhtaç olması nedeniyle hastanın ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla çalışana verilen izin türüdür.

Refakat izni alabilmek için çalışanın bakmakla yükümlü olduğu veya bakmakla yükümlü olmasa bile refakat edilmez ise hayatı tehlikeye girecek anne, baba, eş ve çocuklarından birinin yardıma ihtiyacı olması gereklidir. Bu şartlardan biri sağlandığında refakat izni alınabilir. Ancak her tür hastalık durumunda refakat izni verilmemektedir. 

Bu izni için, refakat edilecek kişinin bakıma muhtaç hale gelmesine sebebiyet verecek bir rahatsızlığının bulunması gerekir. Örneğin, kaza geçirip yaralanmak, uzun süre tedavi edilmesi gereken kanser, verem vb. gibi hastalıklar bulunması gerekir. 

657 s.k. Memur Refakat İzni Kaç Gündür?

657 s.k. memur refakat izni 3 aydır. 3 aylık süre talep edildiği ve gerek görüldüğü takdirde 3 ay daha uzatılarak toplam 6 aya çıkacaktır.

Memurlara verilecek refakat izni 657 s.k. m.105’te şu şekilde düzenlenmiştir:

“Ayrıca, memurun bakmakla yükümlü olduğu veya memur refakat etmediği takdirde hayatı tehlikeye girecek ana, baba, eş ve çocukları ile kardeşlerinden birinin ağır bir kaza geçirmesi veya tedavisi uzun süren bir hastalığının bulunması hâllerinde, bu hâllerin sağlık kurulu raporuyla belgelendirilmesi şartıyla, aylık ve özlük hakları korunarak, üç aya kadar izin verilir. Gerektiğinde bu süre bir katına kadar uzatılır.”

Özel Sektör Refakat İzni Kaç Gündür?

Özel sektör refakat izni işçi ve işveren arasındaki anlaşmayla belirlenen gün kadardır. Çünkü 4857 sayılı İş Kanununda özel sektörde çalışan işçilerimn refakat izinleri ile ilgili bir hüküm düzenlenmemiştir. Bir başka deyişle iş sözleşmesinde veya toplu iş sözleşmesinde bu konuda herhangi bir hüküm bulunmaması halinde, refakat izni işverenin takdirindedir.

Ayrıca eğer refakat izni işçi ve işveren arasındaki iş sözleşmesinde özel olarak düzenlenmiş olabilir veya toplu iş sözleşmesinde böyle bir izin düzenlenmiş olabilir. Bu durumda, eğer refakat izni özel olarak düzenlenmişse, işçinin düzenlenen şekilde refakat izni bulunacaktır. Dolayısıyla iş sözleşmesinin veya toplu iş sözleşmesinin incelenmesinde fayda vardır.

Özel sektörde çalışan işçiler açısından kanunda doğrudan düzenlenen istisnai olarak tek bir izin vardır. Bu izin çalışanın engelli ya da süregelen bir hastalığı olan çocuğunun bulunmasıdır. Bu tip bir durumda, ebeveynlerden birine 10 güne kadar ücretli izin verilir.

Refakat İzni Şartları Nelerdir?

Refakat izni şartları şunlardır:

• Refakat edilecek kişinin hastalığı nedeniyle bakıma muhtaç olması,
• Bakıma muhtaç olan kişinin, kanunda sayılan yakınlardan biri olması,
• Refakat edilecek kişinin hastalığının refakat izni talep edebilecek nitelikte olması.

Refakat İznine Dair Raporda Bulunması Gerekenler Nelerdir?

Refakat iznine dair raporda bulunması gerekenler şunlardır:

• Refakati gerektiren tıbbi sebepler, 
• Refakat edilmediği takdirde hayati tehlike bulunup bulunmadığı, 
• Sürekli ve yakın bakım gerekip gerekmediği, 
• 3 ayı geçmeyecek şekilde refakat süresi ve varsa refakatçinin sahip olması gereken özel nitelikler.

Yukarıda yer alan hususlar mevzuat gereğince refakat iznine dair raporda yer alması gereken hususlardır. Bunlar eksik olursa, eksik sağlık raporuna dayanarak memura refakat izni verilmez.

Eşim Ameliyat Oldu Refakat İzni Alabilir miyim?

Eşin ameliyat olması nedeniyle refakat izni alınabilir. Çünkü refakat izni, tedavi için gereken sürede memurun yakını ile ilgilenmesi için verilir. Ancak başvuruda usuli işlemlerin mutlaka doğru yapılması ve refakat izni şartlarının oluşması gerekir.

Refakat İzni Nasıl Kullanılır?

Refakat izni, çalışan kişinin kanunda sayılan yakınları ile ilgilenmek için yakının sağlık raporunun da yer aldığı refakat izni talep dilekçesinin ilgili merciye sunulmasıyla kullanılır. Bu dilekçede mutlaka sağlık raporuna dair bilgilere yer verilmeli dilekçe ekinde sağlık raporu konulmalıdır. Sonrasında talep dilekçesi sunulduğuna dair tebliğ evrakı/alındı belgesi alınmalıdır.

İlgili mevzuatın “Hastalık izni verilmesi” başlıklı 7.maddesi 3. fıkrasında raporun ulaştırılma zamanına ilişkin şu şekilde düzenleme yapılmıştır:

“Kamu hizmetlerinde aksamaya yol açılmaması ve bu Yönetmelik ile belirlenen usûl ve esaslara uygunluğunun tespit edilebilmesi için, hastalık raporlarının aslının veya bir örneğinin en geç raporun düzenlendiği günü takip eden günün mesai saati bitimine kadar elektronik ortamda veya uygun yollarla bağlı olunan disiplin amirine intikal ettirilmesi; örneği gönderilmiş ise, rapor süresi sonunda raporun aslının teslim edilmesi zorunludur.(…)”

Yukarıda yer alan düzenleme uyarınca izin konusunda herhangi bir sorun yaşamamak adına Refakat izni verilmesine esas teşkil eden sağlık kurulu raporunun en geç raporun düzenlendiği günü takip eden günün mesai saati bitimine kadar kuruma intikal ettirilmesi gerekmektedir.

Görüldüğü üzere bu tarz mazeret izinlerinin dilekçeleri özenle ve hukuki zeminde hazırlanmalıdır. Aksi halde işçi veya memur için talep edilen izinler verilmeyebilir. Bu anlamda sürecin başından itibaren alanında uzman bir iş hukuku avukatına danışılması faydalı olacaktır.

Refakat İzni Maaştan Kesilir mi?

Refakat izni maaştan kesilmez. Çünkü refakat izni ücretli izin türüdür.

Refakat İzni Verilmezse İşçi Ne Yapabilir?

Refakat izni talep eden işçi ise ve işçinin talebi kabul görmezse, işçi yıllık iznini kullanabilir. Bu süre yeterli gelmezse ücretsiz izin uygulamasından faydalanabilir. Bu süreleri aşan durumda ise işçi işe devam etmezse işveren tarafından geçerli nedenle fesih yapılabilir.

Geçerli nedenle fesihte işçinin kıdem tazminatı da dahil olmak üzere içeride kalan tüm alacaklarını ve varsa tazminat alacaklarını talep etme imkanı bulunur.

Sonuç

Refakat izni devlet memurları açısından doğrudan kanunla düzenlenen bir izin türüdür. Buna karşın işçiler içinse doğrudan bir düzenleme bulunmamaktadır. Refakat izni için mutlaka sağlık raporu gerekmektedir. Ayrıca bu raporun süresinde ilgili merciye iletilmesi gerekir. Bu noktada hakların tam olarak kullanılabilmesi için alanında uzman bir iş hukuku avukatına danışılması faydalı olacaktır.