ÖSYM Sınavlarına İtiraz ve Soru İptali Davası

ÖSYM sınavlarına itiraz ve soru iptali davası, son dönemlerde sıklıkla rastlanan güncel problemlerdendir. Söz konusu iki hukuki yola da başvurmak mümkündür. Fakat bunlar farklı şartlara ve hukuki esaslara tâbidir.

ÖSYM Sınavları Nelerdir?

ÖSYM (Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi) sınavları, özellikle kamu hizmetine ve diğer çeşitli sahalara girebilmek için yapılan merkezi sınavlardır.

Ülkemizde uygulanan başlıca ÖSYM sınavları, şunlardır:

• YKS (Yükseköğretim Kurumları Sınavı)
• KPSS (Kamu Personel Seçme Sınavı)
• EKPSS (Engelli Kamu Personeli Seçme Sınavı)
• ALES (Akademik Personel ve Lisansüstü Eğitimi Giriş Sınavı)
• TUS (Tıpta Uzmanlık Eğitimi Giriş Sınavı)
• YDS (Yabancı Dil Bilgisi Seviye Tespit Sınavı)
• DGS (Dikey Geçiş Sınavı)
• DUS (Diş Hekimliği Uzmanlık Eğitimi Giriş Sınavı)
• YDUS (Tıpta Yan Dal Uzmanlık Eğitimi Giriş Sınavı)
• EUS (Eczacılıkta Uzmanlık Eğitimi Giriş Sınavı)
• YÖKDİL (Yükseköğretim Kurumları Yabancı Dil Sınavı)
• YÖS (Yabancı Uyruklu Öğrenci Sınavı)
• ÖZYES (Özel Yetenek Sınavı)
• Adalet Bakanlığı Arabuluculuk Sınavı
• STS Eczacılık (Eczacılık Alanında Yurtdışı Yükseköğretim Diploma Denkliği İçin Seviye Tespit Sınavı)
• İç Denetçi (Hazine ve Maliye Bakanlığı İç Denetim Koordinasyon Kurulu İç Denetçi Aday Belirleme Sınavı)
• İCRA (Adalet Bakanlığı İcra Müdür ve İcra Müdür Yardımcılarını Seçme Sınavı)
• MEB-EKYS (Milli Eğitim Bakanlığı Eğitim Kurumlarına Yönetici Seçme Sınavı)
• YSK (Yüksek Seçim Kurulu Açıktan Atama Seçim Müdürü ve Seçim Müdür Yardımcısı Giriş ve Seçim Müdürü ile Şube Müdürü Görevde Yükselme Sınavı)
• Milli Savunma Üniversitesi Askeri Öğrenci Aday Belirleme Sınavı
• ALÜGS (Askeri Lise Mezunları İçin Üniversiteye Geçiş Sınavı)
• Sayıştay Yazılı (Sayıştay Başkanlığı Sayıştay Denetçi Yardımcısı Adaylığı Yazılı Sınavı)
• ALS (Askeri Liseler ile Bando Astsubay Hazırlama Okulunda Öğrenim Görecek Öğrencileri Seçme Sınavı)
• JANA (Jandarma Astsubay Temel Kursu Giriş Sınavı)
• Sayıştay Eleme (Sayıştay Başkanlığı Sayıştay Denetçi Yardımcısı Adaylığı Eleme Sınavı)
• Adalet Bakanlığı Adli Yargı Hakim ve Savcı Yardımcılığı Yazılı Yarışma Sınavı
• Adalet Bakanlığı İdari Hakim Yardımcılığı Yazılı Yarışma Sınavı
• MHUY (Maliye Bakanlığı Mali Hizmetler Uzman Yardımcılığı Özel Yarışma Sınavı)
• DGUY (Gelir İdaresi Başkanlığı Devlet Gelir Uzman Yardımcılığı Giriş Sınavı)
• GUY (Gelir İdaresi Başkanlığı Gelir Uzman Yardımcılığı Giriş Sınavı)
• Mühendislik Tamamlama (Teknik Öğretmenler için Mühendislik Tamamlama Programları Giriş Sınavı)
• STS Diş Hekimliği (Diş Hekimliği Alanında Yurtdışı Yükseköğretim Diploma Denkliği için Seviye Tespit Sınavı)
• KİT İç Denetçi (Kamu İktisadi Teşebbüsleri ve Bağlı Ortaklıkları İç Denetçi Aday Belirleme Sınavı)
• İSG (İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü İş Yeri Hekimliği ve İş Güvenliği Uzmanlığı Sınavı)
• HMGS (Adalet Bakanlığı Hukuk Mesleklerine Giriş Sınavı)
• İYÖS (Adalet Bakanlığı İdari Yargı Ön Sınavı)
• STS Tıp Doktorluğu (Tıp Doktorluğu Alanında Yurtdışı Yükseköğretim Diploma Denkliği için Seviye Tespit Sınavı)
• Kaymakamlık (İçişleri Bakanlığı Kaymakam Adaylığı Giriş Sınavı)
• DİB-MBSTS (Diyanet İşleri Başkanlığı Mesleki  Bilgiler Seviye Tespit Sınavı)
• GYS (İl Özel İdareleri, Belediye ve Bağlı Kuruluşları ile Bunların Üyesi Olduğu Mahalli İdare Birlikleri Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Sınavı)

Yukarıda listelenen sınavlar, ÖSYM koordinatörlüğünde ve yönetiminde yapılır. Dolayısıyla, bu sınavlara karşı açılacak soru iptal davalarında aynı idari yargılama usul kuralları uygulanır.

ÖSYM Sınavları ile İtiraz ve Dava Süreci Hakkında Hukuki Düzenleme

ÖSYM sınavları ile ilgili kanuni düzenleme, 6114 sayılı Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi Hizmetleri Hakkında Kanun ile 4 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi m. 345 ve devamında düzenlenmiştir.

ÖSYM sınavlarına itiraz ve ÖSYM soru iptali davasının hukuki dayanağı ise İYUK m. 20/B hükmüdür.

“Millî Eğitim Bakanlığı ile Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi tarafından yapılan merkezî ve ortak sınavlar, bu sınavlara ilişkin iş ve işlemler ile sınav sonuçları hakkında açılan davalara ilişkin yargılama…”

Hükmün devamında, ÖSYM soru iptali sınavlarına uygulanacak özel usul hükümleri belirtilmiştir. Bu hususlara, yazının devamında yer verilmiştir.

ÖSYM Sınavlarına İtiraz ve Soru İptali Davasında Süreç Nasıl İşler?

ÖSYM sınavlarına itiraz ve soru iptali davasında, öncelikle ÖSYM tarafından soruların ve cevaplarının beklenir. 

DİKKAT: Sorulardan herhangi birinde hata olduğu iddiası ileri sürülecekse bu durumda sınav sonucunun değil sınav sorularının ve cevaplarının açıklandığı gün dava süresi başlamışçasına hareket edilmelidir. Çünkü mahkemelerin süreyi bu zaman diliminde başlamış kabul ettiğine de rastlanmaktadır.

Sınav sorularının ve cevaplarının açıklanmasıyla birlikte, soruluş biçiminin, içeriğinin veya cevabının yanlış olduğu düşünülen bir soru varsa ÖSYM’ye itirazda bulunma ve soru iptali için dava açma imkanı bulunmaktadır.

ÖSYM’ye itiraz süresi, 3 iş günüdür. Dolayısıyla, bu süre zarfında itiraz dilekçesi ÖSYM’ye sunulmalıdır. Bunun için, ÖSYM sitesinde bulunan Genel Amaçlı Dilekçe Örneğinden de yararlanılabilir. Fakat ÖSYM’ye itiraz, zorunlu bir başvuru yolu değildir. Doğrudan iptal davası da açılabilir.

ÖSYM soru iptali davasını açma süresi ise 10 gündür. Bu dava ile birlikte, sorulan sorunun içeriğinin, sorulma biçiminin yahut cevabının hangi gerekçelerle yanlış olduğuna dava dilekçesinde yer verilmelidir. Ayrıca yürütmenin durdurulması da talep edilmelidir.

Mahkeme, davacının iddiası ile ÖSYM’nin savunmasını alarak konuyla ilgili bir bilirkişi görevlendirir. Bilirkişi, yapacağı detaylı inceleme neticesinde raporunu mahkemeye sunar. Mahkeme, raporu ve diğer somut olguları değerlendirerek nihai kararını verir. Dava, dosyanın tekemmülünden itibaren 15 gün içinde karara bağlanır.

ÖSYM Sınavlarına İtiraz ve Soru İptali Nedenleri

ÖSYM sınavlarına itiraz ve soru iptali nedenleri, başlıca şunlardır:

• Soru metninde veya şıklarında yanlış bir bilgiye yer verilmiş olabilir.
• Sorunun birden fazla cevabı olabilir.
• Sorunun doğru cevabı şıklarda bulunmuyor olabilir.
• Sorunun cevabı yanlış verilmiş olabilir.
• Sorunun cevabı yoruma açık bir husus olabilir.

ÖSYM itiraz ve soru iptal nedenleri, yukarıda listelenenler ile sınırlı değildir. Bu tür bir durumla karşılaşmış olan kimse, hem ÖSYM’ye itirazda bulunma hem de idari yargıda özel usule tâbi olan ÖSYM soru iptali davasını açma imkanına sahiptir.

ÖSYM Sınavlarına Karşı İdareye İtiraz

ÖSYM sınavlarına karşı, kuruma itiraz mümkündür. Bunun için öngörülen süre, 3 iş günüdür. Sürenin başlangıcı ise soruların cevapların açıklanması aşamasıdır. Her ne kadar sınav sonucunun açıklanması ile sürenin başladığını kabul eden mahkemeler olsa da aksi yönde mahkeme kararları da olduğu için soruların ve cevapların yayınlandığı gün esas alınmalıdır.

ÖSYM’ye itirazda bulunmak isteyen kişi, ÖSYM web sitesinde yer alan “Genel Amaçlı Dilekçe Örneği” taslağını eksiksiz ve doğru şekilde doldurarak itirazda bulunmalıdır. Unutulmamalıdır ki her bir dilekçede yalnızca bir soruya itiraz edilebilir. Birden fazla soruya itirazı olan kimse, itiraz edeceği soru sayısı kadar itiraz dilekçesi sunmalıdır.

İtiraz süreci ile ilgili dikkat edilmesi gereken diğer bir husus da ücret konusudur. ÖSYM sınavındaki her bir soru ve dilekçe için, 75 TL itiraz ücreti ÖSYM’nin T.C. Halkbank Ankara Kurumsal Şubesinin hesabına yatırılmalı ve banka dekontu dilekçeye eklenmelidir. Böylelikle, usulüne uygun şekilde itiraz gerçekleştirilmiş olur.

DİKKAT: Normalde idari makama itiraz, kural olarak idari yargıda dava açma süresini durdurur. Fakat ÖSYM soru iptali özel hükümlere tâbidir ve İYUK m. 20/B/1-b hükmü uyarınca, ÖSYM’ye yapılan itiraz dava süresini durdurmaz.

ÖSYM Soru İptali Davası

ÖSYM soru iptali davası, aslında idari işlemin iptali davasıdır ve idari yargının genel yargılama usulüne ve sürelerine tâbi değildir. ÖSYM soru iptali davası için, İYUK m. 20/B hükmü uygulama alanı bulur.

ÖSYM sınavına ait soruların ve cevapların ilan edilmesiyle birlikte, soru iptali davasını açma imkanı doğmuş olur. Soruların ve cevapların ilanını izleyen 10 gün içinde, Ankara idare mahkemesinde dava açılmalıdır.

Dava açıldıktan sonra, süreç kronolojik olarak şu şekilde işler:

• 7 gün içinde ilk inceleme yapılır. Dava dilekçesi ile ekleri tebliğe çıkarılır.
• Dilekçenin davalı idareye tebliğ edilmesiyle birlikte, 3 gün savunma süresi beklenir. Bu süreye, bir defaya mahsus olmak üzere 3 gün daha eklenebilir.
• Davalı ÖSYM tarafından savunmanın verilmesi veya savunma verme süresinin geçmesiyle, dosya tekemmül etmiş sayılır.
• Dava, dosyanın tekemmülünden itibaren 15 gün içinde karara bağlanır.

Yukarıda belirtilen sıralama dahilinde, dava süreci işler. Burada, dava dilekçesini hazırlarken ilgili sorunun yahut cevabının neden yanlış olduğuna dair bilimsel dayanakları da derleyerek dilekçeye eklemekte yarar vardır.

ÖSYM Soru İptali Dava Açma Süresi

ÖSYM soru iptali dava açma süresi, sınav sorularının ve cevaplarının ilan edildiği günden itibaren 10 gündür. Davanın özel yargılama usulüne tâbi olması nedeniyle dava süresi kısadır. Bu nedenle, sürenin kaçırılmaması hususuna özellikle dikkat edilmelidir.

ÖSYM Soru İptali Davasında Yürütmenin Durdurulması

ÖSYM soru iptali davasında yürütmenin durdurulması, davadaki diğer hususlar gibi özel hükümlere tâbidir. Bu davada da yürütmenin durdurulması talep edilebilir. Fakat diğer davalardan farklı olarak, yürütmenin durdurulması ile ilgili mahkemenin vereceği karara karşı itiraz imkanı mevcut değildir.

ÖSYM soru iptali davasında yürütmenin durdurulması talep edilecekse bu hususa mutlaka dava dilekçesinde yer verilmelidir. Aksi takdirde, sonradan bu talep ileri sürülemez. 

ÖSYM Soru İptali Davası Usulden Reddedilirse Ne Olur?

ÖSYM soru iptal davası usulden reddedilirse, ret sebebine göre ya ilgili tarafa eksiklikleri gidermesi için süre verilir ya da dava reddedilir. Daha net bir ifadeyle, dava usulden reddedilirse hem yeni masraflar hem de zaman kaybı gündeme gelir.

Bu nedenle, dava dilekçesinin doğru hazırlanmış olması, davanın süresinde açılması, harç ve posta giderlerinin eksiksiz olarak yatırılması ve diğer usul işlemleri bakımından sürecin hatasız biçimde yürütülmesi gerekir.

ÖSYM Soru İptali Davasını Kazanınca İdareye Başvuru

ÖSYM soru iptali davasını kazanınca, idareye herhangi bir başvuruda bulunma gereği olmadan ÖSYM iptal edilen soruyu göz önünde bulundurarak ilgili sınavın yeniden değerlendirme sonuçlarını yayınlayacaktır.

ÖSYM Soru İptali Davasında İstinaf ve Temyiz

ÖSYM soru iptali davası, özel yargılama usulüne tâbi olduğu için bu davada istinaf imkanı mevcut değildir. Bu davada, ilk derece mahkemesinin kararına karşı doğrudan temyiz yoluna gidilebilir. Temyiz incelemesini yapacak olan merci ise Danıştaydır.

ÖSYM soru iptali davasında verilen karara karşı temyiz süresi, kararın tebliğini izleyen günden itibaren 5 gündür. Mahkemeye sunulan temyiz dilekçeleri, 3 gün içinde incelenir ve tebliğe çıkarılır.

Temyiz dilekçesine karşı ÖSYM’nin cevap verme süresi ise 5 gündür. Temyiz istemi, en geç 15 gün içinde karara bağlanır ve sonrasında 7 gün içinde tebliğe çıkarılır. Temyiz mercii olan Danıştay’ın vereceği karara karşı, başka herhangi bir yola başvurulamaz.

ÖSYM Soru İptali Davası Ne Kadar Sürer?

ÖSYM soru iptali davası, dosyanın tekemmülünden itibaren 15 gün sürer. İdarenin savunma süresinin 3 gün olduğunu ve 3 gün daha eklenme ihtimali olduğunu dikkate alırsak 21 günlük zaman dilimi içerisinde dava neticelenir.

İlk derece mahkemesinin kararına karşı temyiz başvurusunda bulunulursa burada ÖSYM’nin savunma süresi 5 gündür ve dosya tekemmül ettikten sonra 15 gün içinde karar verilir. Bu hususlar birlikte değerlendirildiğinde, temyiz süreci en fazla 20 gün sürer.

ÖSYM Soru İptali Davası Avukat Ücreti ve Dava Masrafları

ÖSYM soru iptali davasında dava masrafları, 2024 yılı itibariyle 3.000 TL’dir. Fakat somut olayın koşullarına göre, daha fazla veya daha az dava masrafı da söz konusu olabilir.

ÖSYM soru iptali davasında avukat ücreti ise tamamen somut hukuki problemin özelliklerine göre ortaya çıkar.

ÖSYM soru iptali davası ile ilgili şimdiye kadar belirtilen önemli hususları bir tablo ile özetlemekte yarar vardır.

ÖSYM Soru İptali Davası	Hukuki niteliği iptal davasıdır.
Davacı	Sınava giren kişidir.
Davalı	ÖSYM’dir.
İdareye İtiraz	3 iş günü içinde itiraz edilebilir. İtiraz, dava süresini durdurmaz.
Görevli ve Yetkili Mahkeme	Ankara idare mahkemeleridir.
Dava Açma Süresi	10 gündür.
Dilekçe İlk İnceleme Süresi	7 gündür.
ÖSYM Savunma Süresi	3 gündür. Mahkeme 3 gün daha verebilir.
Yürütmenin Durdurulması	Dilekçede talep edilmelidir. Reddedilirse itiraz imkanı yoktur.
Davanın Karara Bağlanma Süresi	Dosyanın tekemmülünden itibaren 15 gündür.
İstinaf	İstinaf imkanı yoktur.
Temyiz	Doğrudan temyiz imkanı vardır. Süresi 5 gündür.
Temyizde Dilekçe İnceleme Süresi	3 gündür.
Temyizde ÖSYM’nin Savunma Süresi	5 gündür.
Temyizde Karara Bağlama Süresi	Dosyanın tekemmülünden itibaren 15 gündür. 7 günde de tebliğe çıkarılır.
Dava Masrafları	Yaklaşık 3.000 TL’dir. Fakat değişiklik gösterebilir.
Mahkemenin Verebileceği Kararlar	Davayı kabul ederek ilgili soruyu iptal edebilir. Davayı reddedebilir.

Sonuç

ÖSYM soru iptali davası, idari yargıda görülen iptal davaları için uygulanan genel süre ve usul hükümlerine tâbi değildir. Bu davanın, kendine has süreleri ve usul işlemleri mevcuttur. Dolayısıyla, sürecin doğru hukuki zeminde yürütülmesi gerekir. Bu dava ile ilgili zaman kaybı veya fazladan masraflarla karşılaşmamak adına, uzman idare hukuku avukatından destek almakta yarar vardır.