Maaş Hesaplama – Brütten Nete-Netten Brüte

Maaş hesaplamasının netten brüte ve brütten nete yapılması, farklı esaslara tâbidir. Aşağıdaki hesaplama aracını kullanarak pratik şekilde maaş hesaplaması yapabilirsiniz. Hesaplamak istediğiniz ayın ücretini ilgili boşluğa yazarak detaylı sonuca ulaşabilirsiniz.

Brütten Nete Maaş Hesaplama Nasıl Yapılır?

Brütten nete maaş hesaplama, şu hususlar dikkate alınarak yapılır:

• SGK işçi payı,
• İşsizlik işçi payı,
• Aylık gelir vergisi,
• Damga vergisi,
• Kümülatif vergi matrahı,
• Asgari ücret gelir vergisi istisnası,
• Asgari ücret damga vergisi istisnası göz önünde bulundurularak brütten nete maaş hesaplaması yapılabilir.

Kişinin brüt maaşından yukarıda sayılan gider kalemleri kesildiğinde geriye kalan tutar, net maaş miktarıdır. Net maaş, kişinin tüketebileceği ve eline geçen gerçek maaş miktarıdır.

DİKKAT: Asgari ücretlilerden, yalnızca SGK işçi payı ve işsizlik işçi payı olarak SGK kesintileri yapılır. Bunun dışında, gelir vergisi ve damga vergisi gibi kısıntılar yapılmaz. 

Brüt maaştan kesilen gider kalemleriyle ilgili bilinmesi gerekenler, aşağıda ayrı başlıklar halinde sıralanmıştır.

SGK İşçi Payı

İşçi bakımından brüt ücretten kesilmesi gereken SGK payı oranı, 2024 itibariyle %14’tür. 

Buna göre, örneğin şu anda brüt asgari ücret 20.002,50 TL iken bunun 2.800,35 TL’lik kısmı, işçinin brüt maaş miktarından SGK payı olarak kesilir. İşveren de ayrıca SGK payı öder fakat bunun doğrudan işçinin brüt ücreti ile bir ilgisi yoktur.

İşsizlik İşçi Payı

İşçi bakımından brüt ücretten kesilmesi gereken SGK işsizlik payı oranı, 2024 itibariyle %1’dir.

Buna göre, örneğin şu anda asgari ücret 20.002,50 TL iken bunun 200,03 TL’lik kısmı, işçinin brüt maaşından işsizlik işçi payı olarak kesilir. İşveren de ayrıca işsizlik sigorta primi öder fakat bunun doğrudan işçinin brüt ücreti ile bir ilgisi yoktur.

Bu durumda asgari ücret alan bir işçiden yapılacak SGK kesintileri, SGK işçi payı ve işsizlik işçi payıdır. Günümüzde brüt tutarı 20.002,50 TL olan asgari ücretin toplam 3.000,38 TL’lik kısmı, SGK kesintisi olarak brüt ücretten düşülür. Kalan miktar ise 17.002,12 TL’dir ve bu tutar net asgari ücrettir.

Aylık Gelir Vergisi

Maaş hesaplamada, işçinin brüt ücreti üzerinden gelir vergisi kesintisi yapılır. İşçinin brüt ücretinin ne kadarının gelir vergisi olarak kesileceği ise ücret tutarına göre değişkenlik gösterir.

Aşağıdaki tabloda, brüt maaş seviyeleri ve bunlardan alınacak gelir vergisi oranları belirtilmiştir.

YILLIK BRÜT GELİR	GELİR VERGİSİ ORANI
110.000 TL’ye kadar,	%15
230.000 TL’ye kadar,	110.000 TL’lik kısım için 16.500 TL, üzerindeki tutar için %20
580.000 TL’ye kadar,	230.000 TL’lik kısım için 40.500 TL, üzerindeki tutar için %27
3.000.000 TL’ye kadar,	580.000 TL’lik kısım için 135.000 TL, üzerindeki tutar için %35
3.000.000 TL’yi aşan gelirler,	3.000.000 TL’lik kısım için 982.000 TL, üzerindeki tutar için %40

Maaştan yapılan vergi kesintileri arasından en yüksek orana sahip olan gelir vergisi kesintisi, brüt maaştan SGK primleri ve işsizlik ödeneği kesintisi yapıldıktan sonraki tutara uygulanır. Yukarıda da belirtildiği üzere, asgari ücretten gelir vergisi kesilmez.

Damga Vergisi

Maaş hesaplamada damga vergisinin etkisine değinmekte yarar vardır. Ücret kesintisi olarak damga vergisinin kesinti oranı, 2024 itibariyle %0,759’dur.

Buna göre, örneğin brüt 40.000 TL kazanan işçi için damga vergisi kesintisi, 303,6 TL olur. Burada tekrar belirtilmelidir ki asgari ücretten damga vergisi kesintisi yapılmaz.

Kümülatif Vergi Matrahı

Vergi matrahı, kişinin brüt ücretinden SGK kesintileri yapıldıktan sonra kalan ve gelir vergisine tâbi olan kazancıdır. Kümülatif vergi matrahı ise bu kazancın her ay üst üste eklenmesiyle oluşan kazancın toplamıdır. Yıllık bazda bu tutar, gelir vergisi hesabında kullanılır.

Örneğin bir kişinin bir aylık kümülatif vergi matrahı 20.000 TL iken bu kişinin aynı ücretle devam ederek çalıştığı 5. ayın sonundaki kümülatif vergi matrahı, 100.000 TL’dir. Bu matrahın büyüklüğü, beraberinde gelir vergisini de yüksek olmasına neden olur.

Asgari Ücret Gelir Vergisi İstisnası

Asgari ücret gelir vergisi istisnası, maaş hesaplamasında ciddi önem arz eder. Çünkü asgari ücretler çalışan kimseler, gelir vergisini ödemekten muaftır. Buna göre, asgari ücret alan kişinin brüt ücretinden yalnızca SGK kesintileri olarak genel sağlık sigortası primi ve işsizlik işçi payı kesintisi yapılır.

Brüt ücretten bu kesintiler yapıldıktan sonra kalan miktar ise gelir vergisine tâbi olmaz ve net ücret olarak işçinin eline geçer.

Asgari Ücret Damga Vergisi İstisnası

Asgari ücret damga vergisi istisnası, maaş hesaplaması bakımından önem arz eder. Çünkü asgari ücretle çalışan kimseler, damga vergisi kesintisinden muaftır. Buna göre, asgari ücret alan kişinin brüt ücretinden sadece SGK kesintileri yapılır. Bunun dışında herhangi bir kesinti yapılmaz ve bu kişiden damga vergisi de alınmaz.

Netten Brüte Maaş Hesaplama Nasıl Yapılır?

Netten brüte maaş hesaplama, asgari ücret bakımından şöyle yapılır:

• Net ücrete SGK işçi payı eklenir.
• Net ücrete işsizlik işçi payı eklenir. 

Örneğin, 2024 itibariyle net asgari ücret 17.002,12 TL’dir. Buna SGK işçi payı olarak 2.800,35 TL ve işsizlik işçi payı olarak 200,03 TL eklenirse toplam tutar, 20.002,5 TL yapar. Bu miktar, brüt asgari ücret tutarıdır.

Netten brüte maaş hesaplama, asgari ücretin üzerinde bir miktarda daha farklı yapılır. Asgari net ücrete eklenen SGK işçi payı ve işsizlik işçi payı burada da net ücrete eklenir. Fakat bunların yanında, gelir vergisi ve damga vergisi tutarları da net ücrete eklenir. Böylelikle brüt ücret tutarı hesaplanmış olur.

Sonuç

Maaş hesaplama, netten brüte ve brütten nete olacak şekilde sorgulanabilir. Bu dönüşümlerde, brüt ücretten yapılan kesintilerin içeriği ve oranları iyi bilinmelidir. Aksi takdirde, çeşitli hesap hatalarıyla karşılaşılabilir. Bu tür sorunlar yaşamamak adına, uzman avukatın yardımına başvurmakta yarar vardır.