Türk Vatandaşlığının İptali

Türk vatandaşlığının iptali, çeşitli nedenlerle karşılaşılabilen bir durumdur. Bu karara karşı, vatandaşlığı iptal edilen kişinin itirazda bulunma ve iptal davası açma imkanı mevcuttur. Fakat bu süreç, Türk vatandaşlığının iptaline neden olan durum dikkate alınarak yürütülmelidir.

Türk Vatandaşlığının İptali Sebepleri

Türk vatandaşlığının iptali sebepleri; yabancının başvuru esnasında yalan beyanda bulunması yahut önemli sayılan durumları gizlemiş olmasıdır. Bu husus, 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu m. 31 hükmünde şu şekilde düzenlenmiştir:

“Türk vatandaşlığını kazanma kararı; ilgilinin yalan beyanı veya vatandaşlığı kazanmaya esas teşkil eden önemli hususları gizlemesi sonucunda vuku bulmuş ise kararı veren makam tarafından iptal edilir”

Burada dikkat edilmesi gereken bir nokta vardır. Vatandaşlığın iptaline karar verilebilmesi için yalan beyanın bilerek söylenmesi gerekir. Gizlenmiş bir husus varsa bunun iptale sebep olabilmesi için ise başvuru bakımından önemli hususların gizlenmiş olması gerekir.

Vatandaşlığın iptali için yabancının yalan beyanda bulunduğu, sahte evrak ibraz ettiği yahut önemli hususları gizlediği sonradan ortaya çıkmış olmalıdır. Bu durumlarda, Bakanlık tarafından konu hakkında soruşturma yapılır. Araştırma ve soruşturma ile bu hususların kanıtlanması durumunda, vatandaşlık kararı iptal edilir.

İptal kararını verebilecek makam, daha önce vatandaşlık kazanma kararını vermiş olan makamdır. Bununla birlikte, iptal kararına gerekçe gösterilen sebeplerin ispatlanabilir olması gerekir. İhtimallere dayanarak verilen iptal kararları geçersizdir.

Türk Vatandaşlığının İptali Kararının Geçerliliği ve Sonuçları

Türk vatandaşlığının iptali kararının geçerliliği, usulüne uygun biçimde Bakanlık tarafından soruşturma yürütülerek iptal nedenlerinin tespit edilmesine ve bu doğrultuda karar alınmasına bağlıdır. Vatandaşlığın iptali, karar tarihinden itibaren hüküm ve sonuç doğurur.

Türk vatandaşlığının iptaline karar verilmesi için bir süre sınırı yoktur. Buna göre, iptal nedenleri yıllar sonra ortaya çıkmış veya anlaşılmış olsa dahi kişinin vatandaşlığı iptal edilebilir.

Türk vatandaşlığının iptali kararının sonuçları, aşağıda listelenmiştir:

• Türk vatandaşlığı statüsü ortadan kalkar. Kişi artık yabancı statüsünde olur.
• Vatandaşlığı iptal edilen kişiye bağlı olarak vatandaşlık kazanan eş ve çocuklar varsa bunlar da Türk vatandaşlığını kaybeder. Fakat evlenme yoluyla vatandaşlık kazanan eş ile vatandaşlık kazanmadan sonra doğan çocuk, Türk vatandaşlığını kaybetmez.
• Vatandaşlığı iptal edilen kişi direkt sınır dışı edilmez. Ancak 6458 sayılı Kanun çerçevesinde ülkede ikamet edebilir ve yabancılara tanınan haklardan faydalanabilir.
• Türk vatandaşlığının kazanılması ile vatandaşlığın iptal edilmesi arasında kalan sürede, kişilerin Türk vatandaşı sıfatıyla yaptığı işlemler geçerli olur.
• Türk vatandaşlığının iptali halinde, duruma göre vatandaşlığı iptal edilen kişinin Türkiye’deki malları tasfiye edilir.

Türk Vatandaşlığı İptal Edilen Kişinin Mallarının Tasfiyesi

Türk vatandaşlığı iptal edilen kişinin malları, her durumda tasfiye edilmez. Tasfiye için, iptal kararında bu hususun belirtilmiş olması gerekir.

Malları tasfiyesi gerekli görülen kişiler, en geç 1 yıl içinde bu işlemi gerçekleştirmelidir. 1 yıl içinde tasfiye işlemleri yapılmadığı takdirde, artık yabancı olmuş olan kişinin malları Hazine tarafından sattırılır. Malların bedeli ise ilgili kişilerin nam ve hesabına kamu haznedarlığı sistemine dahil olan bir kamu bankasına yatırılır.

Tasfiye süreci, hem ekonomik hem de hukuki bakımdan teknik birçok ayrıntı içeren çetrefilli bir süreçtir. Dolayısıyla, uzman yabancılar avukatından hukuki destek alarak bu süreci yürütmekte büyük fayda vardır.

DİKKAT: Vatandaşlığı iptal edilmiş olan kişi bu karara karşı yargı yoluna başvuracak olursa malların tasfiyesi davanın sonuna bırakılır. TVK 33/2 hükmünde yer alan bu düzenleme uyarınca, yargı sürecinin olabildiğince hızlı biçimde başlatılması önem arz eder.

Türk Vatandaşlığının İptali Kararına İtiraz ve İptal Davası

Türk vatandaşlığının iptali kararına karşı, itiraz ve iptal davası yollarına başvurulabilir. Türkiye’de kalmaya devam etmek isteyen yabancıların bu karara karşı hukuki yollara başvurmaları gerekir.

Yetkili Makama İtiraz

Türk vatandaşlığının iptali kararına karşı başvurulabilecek ilk yol, yetkili makama itirazda bulunmaktadır. İtirazın yapılacağı yetkili makam, vatandaşlığın iptali kararını veren İçişleri Bakanlığıdır. İtiraz, vatandaşlığın iptali kararının yabancıya tebliğini izleyen günden itibaren 60 gün içinde yapılmalıdır. 

Yetkili makama yapılan itiraz başvurusunun olumsuz sonuçlanması halinde, iptal davası açılabilir. Başvuru karşısında 30 gün sessiz kalınması halinde de talep reddedilmiş sayılır ve iptal davası açılabilir. Fakat itiraz sürecini işletmeden doğrudan iptal davası açmak da mümkündür.

İptal Davası

İptal davası, vatandaşlığın iptaline ilişkin kararın yabancıya tebliğini izleyen günden itibaren 60 gün içinde açılabilir. Davada iptal kararının hukuka aykırı olarak verildiğine ilişkin gerekçelerin açık şekilde ortaya konulması gerekir.

Yukarıda da belirtildiği üzere, vatandaşlığın iptali kararına karşı iptal davası açılacak olursa Türkiye’deki malları 1 yıl içinde tasfiye etme zorunluluğu da ertelenir ve dava sonuna kadar bu yükümlülük ortadan kalkar.

İptal davasında mahkeme, iptal gerekçelerini ve somut durumun özelliklerini inceleyerek iptal kararının hukuka uygun olup olmadığıyla ilgili bir değerlendirme yapar ve nihai kararını verir. İtiraz ve iptal davası süreçleriyle ilgili tüm detaylar, “Türk vatandaşlığı başvurusunun reddine itiraz ve iptal davası” yazımızda izah edilmiştir. İptal kararı ile ret kararına karşı yürütülecek prosedür aynıdır.

Türk vatandaşlığı iptal edilen kişi, itiraz ve iptal davası yoluna başvurabileceği gibi gerekli şartları taşıyorsa yeniden Türk vatandaşlığına başvuru imkanına da sahiptir. Türk vatandaşlığını kazanma imkanı tanıyan bütün durumlar, “Türk vatandaşlığı nasıl alınır” yazımızda yer almaktadır.

Türk Vatandaşlığının İptali Kararına Karşı İptal Davasında Yetkili ve Görevli Mahkeme

Türk vatandaşlığının iptali kararına karşı iptal davasında yetkili ve görevli mahkeme, Ankara idare mahkemeleridir. Doğru mahkemede dava açma hususuna dikkat edilmelidir. Aksi takdirde, çeşitli masraflar ve vakit kaybı söz konusu olabilir.

Türk Vatandaşlığının İptali Kararına İtiraz ve İptal Davası Ne Kadar Sürer?

Türk vatandaşlığının iptali kararına itiraz ve iptal davası, yaklaşık 1 yıl sürer.

Fakat dava süresi; vatandaşlığın iptal nedenlerine, mahkemelerin iş yoğunluğuna göre ve davacının tutumuna göre değişkenlik gösterebilir.

Sonuç

Türk vatandaşlığının iptali kararının ciddi neticeleri bulunmaktadır. Bu kararın haksız biçimde verildiğini düşünen kişiler, itiraz ve iptal davası imkanlarını etkin biçimde kullanmalıdır. Bunun için de usul işlemlerine, sürelere ve dilekçe hazırlıklarına dikkat edilmelidir. Bu hususlarla ve daha fazlasıyla ilgili sorun yaşamamak adına, uzman yabancılar avukatından destek almakta fayda vardır.