Havacılık Sektörü Çalışma İzni

Havacılık sektörü yabancı çalışma izni, Türkiye’de havacılık sektöründe çalışmak isteyen yabancı pilot, teknisyen, kabin memuru ve hosteslerin başvurması gereken çalışma izni türüdür.

Havacılık Sektörü İçin Yabancı Personel Çalıştırma Kriterleri

Havacılık sektörü çalışma izni yabancı personel kriterleri, havacılık sektöründe yabancı pilot, teknisyen, hostes ya da kabin memuru çalıştırabilmek için gerekli kriterlerdir. İlgili kanun ve yönetmelikte yer alan kriterler şöyle sıralanabilir: 

• İç hat uçuşlarda yabancı kabin memuru çalıştırılamaz.
• Havayolu işletmesinde çalışan yabancı kabin memuru sayısı Türk vatandaşı kabin memuru sayısını geçemez.
• İstihdam edilecek yabancı kabin memurunun istihdam gerekçesi açıkça belirtilmelidir. Bu kişinin istihdam gerekçesi olan yabancı dili iyi derecede bildiği, uluslararası geçerliliği olan bir belgeyle kanıtlanmalıdır. Ancak yabancı kabin memurunun istihdam gerekçesi olan dil, vatandaşı olduğu ülkenin resmi diliyse belgeleme şartı aranmaz.
• Yabancı kabin memuru çalıştırabilmek için; dar gövdeli yolcu uçaklarında en az 2, geniş gövdeli yolcu uçaklarında ise en az 3 Türk vatandaşı kabin memuru çalıştırılmalıdır.
• Yabancı pilot, kabin memuru ya da teknisyen istihdam edecek hava kurumunda çalıştırılacak her bir yabancı personel için en az 5 Türk vatandaşı çalıştırılmalıdır.
• Çalışma izni başvurusunda bulunacak şirket ortağının sermaye payının en az %20 olması gerekir.
• Yabancı pilot, kabin memuru veya teknisyenin istihdam edileceği hava kurumunun ödenmiş sermayesinin en az 100.000 TL olması gerekmektedir. Aynı zamanda bu havayolu şirketinin brüt bilet satışlarının en az 800.000 TL olması gerekmektedir.
• Yabancı pilot, ülkesinden aldığı pilotluk lisansını ibraz etmelidir.

Havacılık sektörü çalışma izni başvurusunda bulunmak için karşılanması gereken kriterlerde bir eksiklik olması halinde, başvurunun reddi söz konusu olmaktadır.

Havacılık Sektöründe Yabancı Teknisyen, Pilot ve Kabin Memurlarına Çalışma İzni Nasıl Alınır?

Havacılık sektörü çalışma izni; e-devlete bağlı e-izin uygulamasından işveren havacılık kurumu tarafından yapılan başvuru ile alınır. İşveren, KEP (kayıtlı elektronik posta) adresi ve e-imza ile sisteme giriş yapmaktadır.

Yabancı, yurt dışında bulunuyorsa bulunduğu ülkedeki Türk dış temsilciliğine başvurup bir referans numarası almalıdır. İşveren, bu referans numarası ile online başvuruyu yapar. Başvuru kabul edilirse yabancı personel, Türkiye’ye giriş tarihinden itibaren 20 gün içinde nüfus müdürlüğüne giderek adres kaydı yaptırmalıdır.

Yurt içinde bulunan yabancı personel için yapılan başvuruda, personelin 99 ile başlayan yabancı kimlik numarası ya da pasaport bilgileri kullanılır. Yabancı kimlik numarası, en az 6 ay Türkiye’de ikamet etmiş yabancılara verilmektedir.

E-izin uygulamasındaki havacılık sektörü çalışma izni başvuru formu doldurularak ve gerekli belgeler sisteme yüklenerek başvuru tamamlanır. Başvurunun olumlu sonuçlanması halinde işverenin sistemde kayıtlı KEP adresine, harç tutarları ve banka hesap numaraları iletilir. İşveren, bu iletinin kendisine gönderilmesinden itibaren 30 gün içinde ödemelerini yapmalıdır.

Gerekli harçların yatırılmasından sonra başvuru tamamlanmış sayılır. İlgili makamlar tarafından yapılan değerlendirmenin olumlu olması halinde, çalışma izni belgesi işyeri adresine postalanır.

İşveren, havacılık sektörü çalışma izni başvurusunun olumlu sonuçlanmasından itibaren 30 gün içinde işyerinin bulunduğu ildeki sosyal güvenlik merkezine giderek yabancı personelin sigortalı işe giriş belgesini ibraz etmelidir.

Havacılık Sektörü Çalışma İzni İçin Gerekli Belgeler Nelerdir?

Havacılık sektörü çalışma izni için gerekli belgeler, başvuru sırasında, kurum tarafından e-izin sistemine yüklenmesi gereken belgelerdir. Bu belgelerin bir kısmı havacılık sektöründe çalışacak yabancı personel, bir kısmı da işveren hava kurumu ile ilgilidir. Söz konusu belgeler şunlardır:

• Yabancı personelin, pasaport ya da pasaport yerine geçen belgesi ile fotokopisi,
• Yabancının yeminli Türkçe tercümeli ve noter/ konsolosluk onaylı diploma ya da diploma yerine geçen belgesi, (mezuniyet belgesi vs.)
• Yabancıya ait Türkçe CV,
• Yabancı personel ile işveren hava kurumu arasında imzalanan iş sözleşmesi (çalışma izninin verilebilmesi için bu iş sözleşmesinin uyması gereken birçok kriter vardır. Bu kriterler yazının devamında anlatılmıştır.)
• Adına başvuruda bulunulan yabancı personel Türkiye’de ikamet ediyorsa, ikamet izni belgesi,
• Adına başvuruda bulunulan yabancı personel pilot ise, ülkesinden aldığı pilotluk lisansı (Türkçe tercümeli olmalıdır.)
• Hava kurumunun çalışan tüm personel sayısını gösteren sigortalı hizmet listesi, (bu liste sayesinde kurumda çalışan personellerden kaçının Türk vatandaşı, kaçının yabancı olduğu anlaşılır. Kurumda çalışabilecek yabancı sayısı sınırlı olduğundan bu belge gereklidir.)
• Faaliyet belgesi,
• Kuruma ait, son yılı gösteren vergi dairesi ya da YMM onaylı kar-zarar tablosu ve bilanço,
• Kurumun son sermaye yapısı ve ortaklık durumunu gösteren Ticaret Sicil Gazetesi,
• Başvurunun, işverenin avukatı tarafından yapılması halinde vekaletname.

Gerekli belgelerin, sisteme pdf formatında yüklenmesi gerekmektedir. Elektronik ortamda temin edilemeyen belgeler bir tarayıcı uygulamasıyla pdf formatına dönüştürülmeli ve böylece sisteme yüklenmelidir. Belgelerin ayrıca fiziken ibrazı gerekmemektedir.

Yurt dışından alınacak, pasaport yahut diploma gibi belgelerin, noter onaylı Türkçe tercümesi ve apostil şerhi ile ibraz edilmesi gerekmektedir. Aksi halde bu belgeler eksik kabul edilecektir.

Havacılık Sektörü Çalışma İzni İçin İş Sözleşmesinde Dikkat Edilmesi Gerekenler

Havacılık sektörü çalışma izni başvurularının kabul edilmesi için iş sözleşmesinde dikkat edilmesi gerekenler şöyle sıralanabilir:

• Sözleşme mutlaka yazılı yapılmalıdır.
• Sözleşmede yabancı personelin görev tanımı açıkça belirtilmelidir.
• Sözleşmede işyerinin vergi numarası yer almalıdır.
• Sözleşmede yabancı personelin işe başlama tarihi ve işin yapılacağı adres yazmalıdır.
• Yabancı havacılık personeline ödenecek ücret, yetkili makamların belirlediği asgari ücretten düşük olmamak üzere, sözleşmede açıkça belirtilmelidir.
• Yabancı personel, hakları ve işçilik alacakları konusunda yazılı olarak aydınlatılmalıdır.
• Sözleşmenin her sayfası kurum ve yabancı çalışan tarafından imzalanmalıdır.
• Çalışanın gerektiğinde arayabilmesi için; 157 İnsan Ticareti Mağduru Yardım Hattı, 170 yardım hattı numarası sözleşmeye yazılmalıdır.
• Son olarak sözleşmenin her bir sayfasında, yabancı personel ile işveren hava kurumu temsilcisinin adı-soyadı ve imzası bulunmalıdır.

Yabancı personel ile işveren hava kurumu arasındaki sözleşmenin bu kriterleri karşılamaması halinde, yapılan çalışma izni başvurusu reddedilecektir. Sözleşmenin kriterleri bazı noktalarda teknik bilgi gerektirdiği için sözleşmenin, bir yabancılar avukatından danışmanlık alarak hazırlanması fayda sağlamaktadır.

Havacılık Sektöründe Yabancı Çalışana Ödenmesi Gereken En Düşük Ücret

Havacılık sektöründe yabancı kabin memuru, hostes ve teknisyene ödenebilecek en düşük ücret, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının yabancılar için belirlediği 13.414,50 TL’dir. Ancak yabancı pilotlar için ödenebilecek en düşük ücret, yabancılar için ödenecek “asgari ücretin 6.5 katıdır.“

Bu tutarlar, yabancı havacılık personeline ödenebilecek en düşük ücret olup, ücretin bu tutarların üstünde belirlenmesinde sorun yoktur. Ancak ücretin bu tutarların altında belirlenmesi halinde çalışma izni başvurusu reddedilir. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, yabancılara verilecek asgari ücreti her 6 ayda bir yeniden değerleme oranında güncellediği için başvuru sırasında asgari ücrete çok dikkat edilmelidir.

Havacılık Sektörü Yabancı Çalışma İzni Başvuruları Ne Kadar Sürede Sonuçlanır?

Havacılık sektörü çalışma izni başvuruları, yaklaşık 30 gün içinde sonuçlanır. Ancak belgelerin eksik yüklenmesi halinde idarenin ek süre vermesi nedeniyle süreç uzayabilmektedir. Uygulamada, idarenin yoğunluğu nedeniyle sürecin uzadığı da görülmektedir.

Havacılık Sektörü Çalışma İzni Avukatlık Ücreti ve Masrafları

Havacılık sektörü çalışma izni masrafları değerli kağıt bedeli ve çalışma izni harcından ibarettir. Bunların tutarı her yıl değişmekle birlikte, 2023 yılında, değerli kağıt bedeli maktu 356 Türk lirası, çalışma izni harcı ise yıllık 3090 Türk Lirasıdır.

Masrafların, Bakanlık tarafından başvurucunun KEP adresine banka hesaplarının iletilmesinden itibaren 30 gün içinde bu banka hesaplarına ödenmesi gerekmektedir. Masrafları ödemekle yükümlü olan işveren hava kurumudur.

Havacılık Sektörü Çalışma İzni Başvurusunun Reddi

Havacılık sektörü çalışma izni yabancı personel çalıştırma kriterlerinin karşılanmaması, gerekli belgelerin eksik olarak yüklenmesi, iş sözleşmesinin kriterlere uygun olmaması gibi hallerde başvuru reddedilir.

Havacılık sektörü çalışma izni başvurusu reddedilen yabancı, yurt içinde olup herhangi bir ikamet izni yoksa ve vize süresi de bitmişse, ret kararının tebliğinden itibaren 10 gün içinde ülkeyi terk etmelidir. Aksi halde sınır dışı edilir. Fakat ret kararına karşı itiraz etme ve iptal davası açma imkanı bulunmaktadır. Bu imkanlara başvurulması halinde, başvuru sonuçlanana kadar sınır dışı ihtimali de gündeme gelmeyecektir.

Havacılık Sektörü Çalışma İzni Başvurusunun Reddine Karşı İtiraz ve İptal Davası

Havacılık sektörü çalışma izni başvurusunun reddine karşı, idareye itiraz ve idare mahkemesinde iptal davası yollarına başvurmak mümkündür. İtiraz etme ve iptal davası açma hakkına, hem adına başvuruda bulunulan yabancı personel, hem de başvuruda bulunan işveren kurum sahiptir.

İtiraz, e-izin uygulaması üzerinden dilekçe ile yapılır. İtirazda resmi bir dil kullanılmalı ve itiraz sebepleri açıklanmalıdır. İtiraz süresi, ret kararının işveren kurum ve yabancı personele tebliğini izleyen günden itibaren 30 gündür. İtirazın kabul edilmesi halinde, işlemler idare tarafından doğrudan yapılacaktır.

İtirazın reddedilmesi halinde yahut itiraz yoluna başvurmadan, doğrudan iptal davası açılabilir. İptal davasında yetkili ve görevli mahkeme, Ankara idare mahkemeleridir.

Havacılık sektörü çalışma izni başvurusunun reddine karşı itiraz ve iptal davası, genel olarak çalışma izni başvurusuna karşı itiraz ve iptal davasından farklılık göstermez. Konu hakkında detaylı bilgi, “çalışma izni başvurusunun reddi” başlıklı makalede yer almaktadır.

Havacılık Sektörü Çalışma İzni Başvurusunun Reddi Halinde Yeniden Başvuru

Havacılık sektörü çalışma izni başvurusunun reddi halinde yeninden başvuru yapmak mümkündür. Ancak başvurunun olumlu sonuçlanabilmesi için, ilk başvurunun ret sebeplerinin ortadan kalkması gerekmektedir. Aksi halde, yapılan yeni başvurunun da reddi söz konusu olacaktır.

Havacılık Sektörü Çalışma İzni Uzatma

Havacılık sektörü çalışma izni uzatma başvurusu, işveren hava kurumu tarafından, e-izin uygulamasından yapılır. Uzatma başvurusunun, çalışma izni süresinin bitimine 60 gün kala ve her halükarda çalışma izni süresi bitmeden yapılması gerekir. Çalışma izni süresi bittikten sonra yapılan uzatma başvurusu reddedilir.

Havacılık sektörü çalışma izni kriterleri hala karşılanmakta ise ve yabancı personel aynı hava kurumunda çalışmaya devam ediyorsa çalışma izni uzatma başvurusu kabul edilir. Uzatma başvurusunda gerekli belgeler, ilk başvuruda gerekli belgeler ve mevcut havacılık sektörü çalışma izni belgesinden ibarettir.

Havacılık sektörü çalışma izni için ilk kez uzatma başvurusunda bulunuluyorsa izin en çok 2 yıl uzatılabilir. İlk uzatma süresi bittikten sonra izni tekrar uzatmak için başvuruda bulunulabilir. Bu durumda da izin en çok 3 yıl uzatılabilir.

Yabancı personel başka bir havacılık kurumunda çalışmaya başlamışsa çalışma izni uzatılmaz. Bu kişi adına, yeni işvereni olan hava kurumu, sıfırdan çalışma izni başvurusunda bulunmalıdır.

Havacılık sektörü çalışma izni uzatma başvurularına ilişkin detaylı bilgi “çalışma izni uzatma” makalesinde açıklanmaktadır.

Havacılık Sektörü Çalışma İzni Uzatma Başvurusunun Reddi, Reddine İtiraz ve İptal Davası

Uzatma başvurusunun süresi içinde yapılmaması, şartların sağlanmaması yahut belgelerdeki eksikliklerin giderilmemesi halinde, başvuru reddedilir.

Havacılık sektörü çalışma izni uzatma başvurusunun reddine karşı, hem yabancı personelin hem de işveren hava kurumunun itiraz etme ve iptal davası açma hakkı mevcuttur.

İlgili kişiler, uzatma başvurusunun reddi kararının tebliğinden itibaren 30 gün içinde itiraz yoluna başvurabilmektedir. İtiraz başvuruları, ilk başvurunun yapıldığı e-izin sistemi üzerinden gönderilen dilekçe ile alınmaktadır. İtiraz başvurusunun reddedilmesi halinde ise idare mahkemesinde iptal davası açılabilmektedir.

Havacılık sektörü çalışma izni uzatma başvurusunun reddine karşı itiraz ve iptal davası; süreler ve usul bakımından, ilk başvurunun reddine karşı itiraz ve iptal davası ile aynı düzenlemeye sahiptir.

Yabancı Pilot, Kabin Memuru ve Teknisyen, Çalışma İzni Uzatma Başvurusunun Değerlendirilme Aşamasında Çalışabilir mi?

Süresi içinde havacılık sektörü çalışma izni uzatma başvurusunda bulunulmuşsa, mevcut çalışma izninin süresi sona ermiş olsa dahi, yabancı personel çalışmaya devam edebilir. Ancak bu süre, mevcut çalışma izni süresinin bitiminden itibaren 90 günü geçemez.

Bu süreçte yabancı personelin çalıştırılmaya devam edilmesi halinde, iş sözleşmesinin taraflarının birbirine karşı bütün hak ve borçları devam eder. Bu bağlamda işveren hava kurumu, hem yabancı personele maaş ödemeye hem de sigorta primlerini yatırmaya devam etmelidir.

DİKKAT: Havacılık sektörü çalışma izni uzatma başvurusu reddedilirse 90 gün dolmuş olsun olmasın, yabancı personel çalışmayı bırakmalıdır. Aksi halde çalışma yasa dışı hale gelir ve hem işveren hava kurumu hem de yabancı personel idari para cezasına çarptırılır.

Sonuç

Havacılık sektörü çalışma izni; detaylı kriterlere sahip bir çalışma iznidir. Özellikle yabancı ile hava kurumu arasındaki sözleşmenin bazı kriterleri barındırması gerekir, aksi çalışma izni başvurusu reddedilir. Başvurunun reddine karşı itiraz ve iptal davası açma imkanları bulunmakla birlikte, bu imkanlardan olumlu sonuç almak için de usul bilgisi gerekir. Bu noktada, bir yabancılar avukatından danışmanlık almak fayda sağlamaktadır.