Kilit Personel Çalışma İzni

Kilit personel çalışma izni, Türkiye’de kurulu bulunan ve tüzel kişiliğe sahip bir şirketin belirli pozisyonlarında çalıştırılmak istenen yabancı için alınacak çalışma izni türüdür. Bu çalışma izninin alınabilmesi için, Bakanlıkça belirlenen şartların karşılanması, gerekli belgelerin temini ve Bakanlığa başvuru yapılması gerekir. Başvuru reddedilirse, yabancı kişi tekrar başvuru yapabilir. Ayrıca, ret kararına karşı iptal davası açmak veya itiraz etmek haklarına da sahiptir.

Kilit Personel Nedir?

Kilit personel, Türkiye’de kurulu bulunan ve tüzel kişiliğe sahip bir şirketin, Doğrudan Yabancı Yatırımlarda Yabancı Uyruklu Personel İstihdamı Hakkında Yönetmelik’te belirtilen şartlardan en az birini sağlayan personelidir. 

Yönetmeliğe göre kilit personel sayılan kişiler şunlardır:

• Şirketin üst yönetiminde ya da yürütme pozisyonunda çalışan, 
• Şirketin tamamını veya bir bölümünü yöneten, 
• Şirketin denetçilerinin, idari veya teknik personelinin işlerini denetleyen veya kontrol eden, 
• Şirkete yeni personel almak ya da mevcut personelin işine son vermek veya bu konularda teklif yapmak alanlarından en az bir tanesinde görev alan veya bu konularda yetki sahibi; şirket ortağı, yönetim kurulu başkanı, yönetim kurulu üyesi, genel müdür, genel müdür yardımcısı, şirket müdürü, şirket müdür yardımcısı ve benzeri mevkilerde görev yapan kişi, 
• Şirketin hizmetleri,araştırma cihazları, teknikleri ya da yönetimi için temel sayılan bilgiye sahip kişi.

İrtibat bürolarında, yurt dışındaki ana şirket tarafından adına yetki belgesi düzenlenen en fazla bir kişi, kilit personel olarak kabul edilmektedir. 

Özellik Arzeden Doğrudan Yabancı Yatırım Ne Demektir?

Özellik arzeden doğrudan yabancı yatırım, Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu kapsamında olan ve şu şartlardan en az birini sağlayan şirketi veya şubeyi ifade eder: 

• Yabancı ortakların toplam sermaye payının en az 667.882 TL olması şartıyla, şirket veya şubenin son yıl cirosunun en az 576 Milyon TL olması,
• Yabancı ortakların toplam sermaye payının en az 667.882 TL olması kaydıyla, şirket veya şubenin son yıl ihracatının en az 1 Milyon ABD Doları olması,
• Yabancı ortakların toplam sermaye payının en az 667.882 TL olması koşuluyla, şirket veya şubede son yıl içerisinde Sosyal Sigortalar Kurumu’na kayıtlı en az 250 personelin istihdam edilmesi,
• Şirket veya şubenin yatırımda bulunacak olması halinde, öngörülen asgari sabit yatırım tutarının en az 191.3 Milyon TL olması,
• Ana şirketin merkezinin bulunduğu ülke dışında en az bir ülkede daha doğrudan yabancı yatırımı bulunması.

Yukarıda belirtilen yatırım değerleri 2023 yılı için geçerlidir. Dolayısıyla bu tutarlar, her yıl belirlenen yeniden değerleme oranında artırılmaktadır.

Özellik Arzeden Doğrudan Yabancı Yatırımlarda Yabancı Kilit Personel Çalışma İzni Nasıl Alınır?

Özellik arzeden doğrudan yabancı yatırımlarda kilit personel çalışma izni, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına başvurulmasıyla alınır. Başvurular, e-izin sistemi üzerinden yapılacaktır. Kilit personeller için yapılacak başvuru için personelin yurt içinde veya yurt dışında olmasına göre farklı usuller benimsenmiştir.

Yurt Dışından Başvuru

Özellik arzeden doğrudan yabancı yatırımlarda yabancı kilit personeller, yurt dışında çalışma izin başvurularını uyruğunda bulundukları veya daimi ikamet ettikleri ülkedeki Türkiye Cumhuriyeti temsilciliklerine yaparlar. Bu temsilcilikler, çalışma izin başvurusuna dair değerlendirmeleri ile birlikte başvuruyu doğrudan Bakanlığa iletirler.

Türkiye Cumhuriyeti temsilcilikleri ile Bakanlık, yurt dışından yapılacak çalışma izni başvuruları ile ilgili işlemleri, elektronik posta yolu ile yürütür. Başvuru sırasında istenilen belgeler ise yabancının Temsilciliğe başvurduğu tarihten itibaren en geç 3 iş günü içerisinde yabancı kişinin işverenince Bakanlığa gönderilir.

Yurt İçinden Başvuru

Kilit personel çalışma izni başvurusunda bulunacak yabancılar Türkiye’de kanuni olarak bulunuyorsa, çalışma izni müracaatlarını doğrudan Bakanlığa yapılabilir.

Hem yurt içinden yapılan başvuruların hem de yurt dışı başvurularında istenilen belgelerin Bakanlığa iletilmesi e-çalışma otomasyon sistemi üzerinden yapılmaktadır. 

Kilit Personel Çalışma Vizesinin Alınması

Kilit personel çalışma izni alan yabancılar, bu belgeyi aldıkları tarihten itibaren en geç 90 gün içerisinde Türkiye’nin dış temsilciliklerine çalışma izni vizesi başvurusunda bulunmaları gerekir.

Bu kişilerin, Türkiye’ye giriş yaptıkları tarihten itibaren en geç 30 gün içerisinde İçişleri Bakanlığından ikamet izni almak için başvuru yapmaları da zorunludur.

Öğrenci ikamet izni hariç en az 6 ay süreli ikamet izni almış olan ve bu izin süresi içerisinde çalışma izni verilmiş kilit personelin, Türkiye’nin dış temsilciliklerinden çalışma vizesi alması gerekmez.

Çalışma İzni Başvurularının Değerlendirme ve Sonuçlandırma Süreci

Özellik arzeden doğrudan yabancı yatırımlar ile irtibat bürolarında istihdam edilecek kilit personel çalışma izni başvuruları, belgelerin tam ve eksiksiz olması şartıyla müracaat tarihinden itibaren en geç 15 gün içerisinde sonuçlandırılır.

Başvuruda eksik evrak bulunursa, bu evrakların tamamlanması için başvuru sahibine bilgi verilir. Bu durumda, 15 günlük değerlendirme süresi eksik evrakların Bakanlığa iletildiği tarihte başlar. Yurt dışından yapılan başvurularda 15 günlük süre, tüm belgelerin Bakanlığa ulaştığı tarihten itibaren başlar. 

Özellik arzeden doğrudan yabancı yatırımlarda, mesleki eğitim alanındaki bir görevde istihdam edilecek yabancı uyruklu kilit personel için çalışma izni başvurusu yapılabilir. Ancak bu durumda, Bakanlığın 15 gün içinde başvuruyu sonuçlandırma zorunluluğu yoktur.

Kilit Personel Çalışma İzni İçin Gerekli Belgeler

Kilit personel çalışma izni için gerekli belgeler şunlardır:

• Şirket veya şubenin “özellik arzeden doğrudan yabancı yatırım” olduğuna ilişkin bilgi ve belgeler, 
• Yabancı personelin kilit personel olduğuna ilişkin bilgi ve belgeler, 
• İrtibat bürosu faaliyetleri için son yıl içinde yurt dışından döviz getirilmiş olduğuna ilişkin belgeler, 
• Yabancı Personel Bildirim Formu belgesi, 
• Yabancının işe kabul belgesi veya onaylı sureti, 
• Pasaport sureti ve tercümesi, 
• Özgeçmiş formu 
• Çalışma izni talep dilekçesi, gerekli belgelerdir. 

Yukarıda belirtilen belgelerin e-çalışma otomasyon sistemi üzerinden taranılarak gönderilmesi gerekmektedir. Yurt dışından yapılan kilit personel çalışma izni başvurularında, yabancı personelin Dış Temsilciliğe başvuru yapmasından sonra işverenin, en geç 3 iş günü içerisinde bu belgeleri e-izin otomasyon sistemi üzerinden Bakanlığa iletilmelidir. Ayrıca yukarıdaki gerekli bilgi ve belgelere ilişkin ayrıntılı açıklamalar ve ibraz edilebilecek belgelerin hangileri olabileceği aşağıda açıklanmıştır. 

Şirket veya Şubenin “Özellik Arzeden Doğrudan Yabancı Yatırım” Olduğuna İlişkin Bilgi ve Belgeler

Şirket veya şubenin “Özellik Arzeden Doğrudan Yabancı Yatırım” olduğuna ilişkin bilgi ve belgeler şunlardır: 

• Yabancı ortakların toplam sermaye payının en az 667.882 Türk Lirası olduğuna ilişkin belgeler (Defter kaydının şirket onaylı sureti, şirket onaylı bilançosu, Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi fotokopisi gibi belgeler), 
• Şirket veya şubenin yaptığı son yıl ihracat tutarının en az 1 milyon ABD Doları olduğuna ilişkin belgeler (İhracat bedeline ilişkin banka dekontu, banka yazısı, döviz alım belgesi fotokopisi, şirket onaylı gelir tablosu gibi belgeler), 
• Şirket veya şubenin son yıl cirosu nun en az 576 Milyon Türk Lirası olduğuna ilişkin belgeler (Şirket onaylı gelir tablosu gibi belgeler), 
• Şirket veya şubede son yıl içinde Sosyal Sigortalar Kurumuna kayıtlı en az 250 personelin istihdam edilmesi durumunda, bu durumu belgeleyen Sosyal Sigortalar Kurumu bordrosu gibi belgeler, 
• Şirket veya şubenin yatırımda bulunacak olması halinde, öngörülen asgari sabit yatırım tutarının en az 191.3 Milyon Türk Lirası olduğunu belgeleyen Yatırım Teşvik Belgesi, Turizm Teşvik Belgesi gibi belgeler, 
• Ana şirketin, merkezinin bulunduğu ülke dışında en az bir ülkede daha doğrudan yabancı yatırımı bulunduğunu gösteren Faaliyet Belgesi veya Faaliyet Raporu veya ilgili ülke resmi makamlarından alınacak yazı ile istihdam edilecek kilit personelin yurt dışındaki ana şirket tarafından görevlendirildiğine ilişkin görevlendirme yazısı. 

Yabancı Personelin Kilit Personel Olduğuna İlişkin Bilgi ve Belgeler

Yabancı personelin kilit personel olduğuna ilişkin bilgi ve belgeler şunlardır: 

• Aşağıda sayılan kişiler için Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi fotokopisi, yönetim kurulu veya ortaklar kurulu kararı fotokopisi vb. belgeler gereklidir.
  • Şirketin üst yönetiminde ya da yürütme pozisyonunda çalışan, 
  • Şirketin tamamını veya bir bölümünü yöneten, 
  • Şirketin denetçilerinin, idari veya teknik personelinin işlerini denetleyen veya kontrol eden, 
  • Şirkete yeni personel almak ya da mevcut personelin işine son vermek veya bu konularda teklif yapmak alanlarından en az bir tanesinde görev alan veya bu konularda yetki sahibi; şirket ortağı, yönetim kurulu başkanı, yönetim kurulu üyesi, genel müdür, genel müdür yardımcısı, şirket müdürü, şirket müdür yardımcısı ve benzeri mevkilerde görev yapan kişi.
• Şirketin hizmetleri, araştırma cihazları, teknikleri ya da yönetimi için temel sayılan bilgiye sahip kişi için bonservis ve tercümesi, diploma sureti ve tercümesi ile bu kapsamdaki personelin istihdam edileceği alana yönelik diğer belge ve bilgiler ve tercümesi gerekir. (Örneğin ihracat elemanları için ülkeler bazında ihracatı gösteren ilgili bankaca onaylı banka dekontu, banka yazısı, döviz alım belgesi fotokopisi, şirket onaylı gelir tablosu vb. belgeler.)

Kilit Personel Çalışma İzni Diğer Gerekli Belgeler

Kilit personel çalışma izni için gerekli diğer belgeler şunlardır: 

• İrtibat bürosu faaliyetleri için, son yıl içinde yurt dışından en az 200.000 ABD Doları veya karşılığı döviz getirilmiş olduğuna ilişkin belgeler (Büro yetkilisi için yetki belgesi ve döviz transferi ile ilgili banka dekontu, banka yazısı, döviz alım belgesi fotokopisi vb. belgeler), 
• Her biri eksiksiz ve okunaklı biçimde doldurulmuş, işveren kaşesi ve yabancı personelin orijinal imzasını ve yabancı personelin vesikalık fotoğrafını içeren, Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanunun Uygulama Yönetmeliği Ekinde yer alan Yabancı Personel Bildirim Formu (4 adet), 
• Yabancı Personel Bildirim Formunda işveren ve yabancı personelin her ikisinin de orijinal imzasının olmadığı durumlarda taraflar arasında yapılmış bireysel akit sözleşmesi veya işverence yapılan iş teklifinin işçi tarafından kabul edildiğine dair işe kabul belgesi veya onaylı sureti, 
• Yabancı personelin ilgili Türk Konsolosluğundan veya noterden onaylı ve geçerlilik süresi dolmamış pasaport sureti ve tercümesi, 
• Yabancı personelin Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanunun Uygulama Yönetmeliği ekinde yer alan “özgeçmiş formatı”na uygun olarak doldurulacak özgeçmiş formu, 
• İşveren tarafından hazırlanacak çalışma izni talep dilekçesi, gerekli diğer belgelerdir.

Kilit Personel Çalışma İzni İçin İş Sözleşmesinde Dikkat Edilecekler

Yabancı kilit personel çalışma izni için iş sözleşmesinde dikkat edilmesi gereken ilk husus, yapılacak olan iş sözleşmesinin İş Kanunu ve ilgili mevzuat hükümlerine uygun olarak düzenlenmiş olmasıdır. Ayrıca, özellik arzeden Doğrudan Yabancı Yatırımcılar Kanunu ve Doğrudan Yabancı Yatırımlarda Yabancı Uyruklu Personel İstihdamı Hakkında Yönetmelik hükümlerine aykırı maddeler içeren iş sözleşmesi düzenlenmemelidir. 

Kilit personel çalışma izni başvurularının kabul edilebilmesi için, iş sözleşmesinde yabancı personele ödenecek ücretin doğru bir şekilde belirlenmesi gerekmektedir. Bakanlığın değerlendirme kriterlerinde belirtilen zorunlu asgari ücretlerin altında bir ücretin belirlenmesi halinde çalışma izni başvurusu reddedilmektedir. 

Kilit personel çalışma izni başvurusu, belirlenen kriterlerin sağlanması, gerekli belgelerin temini ve usuli işlemlerin yapılmasıyla tamamlanır. Bu süreçlerde veya iş sözleşmesinin hazırlanmasında yapılacak hatalar veya eksiklikler başvurunun reddini gündeme getirebilir. Bununla birlikte, başvuru reddedilmediği durumlarda ise başvuru süreci uzayabilir. Dolayısıyla sürecin etkin ve hızlı yönetimi için alanında uzman bir yabancılar avukatına danışılması faydalı olacaktır.

Kilit Personel Çalışma İzni Reddi, Redde İtiraz ve İptal Davası

Kilit personel çalışma izni başvurusunun reddi, mevzuatımızda düzenlenen çalışma izni şartlarının birinin veya birkaçının sağlanmaması halinde gündeme gelebilecektir. Bununla birlikte kilit personel çalışma izni başvurusunda uyulması gereken usuli kurallara uyulmaması halinde de başvurunun reddi söz konusu olmaktadır. 

Ayrıca Bakanlığın değerlendirme kriterlerinin karşılanmaması, kilit personel için aranan şartların sağlanmaması ya da özellik arzeden yabancı yatırımlar kapsamında belirtilen yatırım koşullarının yerine getirilmemesi halinde de kilit personel çalışma izni başvuruları reddedilmektedir.

Kilit personel çalışma izni başvurusu reddedilirse, ilgililer, itiraz yoluna başvurabilir veya iptal davası açabilirler. Öncelikle itiraz edilirse, iptal davası açma süresi duracaktır. Dolayısıyla, itiraz da reddedildiğinde iptal davası açılabilir. Ancak, öncelikle iptal davası açılırsa, itiraz yoluna başvurulamaz.

İtirazlar, ret kararının yabancıya tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içerisinde, Bakanlığa karşı e- izin sistemi üzerinden yapılır. İtiraz edilirken, itiraz konusuna ilişkin hukuki şekilde bir dilekçe hazırlanmalı, dilekçedeki gerekçeleri ispatlayacak bilgi ve belgeler de eklenmeli ve e-imzalı olacak şekilde sisteme yüklenmelidir. 

İptal davası ise, kararın yabancıya tebliğini izleyen günden itibaren 60 gün içinde idare mahkemesinde açılır. Eğer, önce itiraz edilmişse, iptal davası açma süresi duracaktır. Örneğin, ret kararının kişiye tebliğ edilmesini izleyen 25. günde itiraz edilmişse, iptal davası açmak için kişinin, itiraz sonucu verilen kararının tebliğini izleyen günden itibaren 35 günü vardır.

Çalışma izni başvurusu hakkında bütün ret sebeplerinin incelendiği ve ret kararına karşı başvurulabilecek hukuki yollar ve bu sürecin işleyişi hakkında daha ayrıntılı bilgiler “çalışma izni başvurusunun reddi” yazısında yer almaktadır.

Kilit Personel Çalışma İzni Başvurusunun Reddi Halinde Yeniden Başvuru Yapma

Kilit personel çalışma izni başvurusunun reddedilmesi halinde yeniden çalışma izni başvurusu yapılabilir. Tekrar başvuruda, önceki başvurunun reddedilmesine neden olan yanlışların ortadan kaldırılması gerekir. Zira bu durumda tekrar aynı eksikliklerle yapılacak başvuru da reddedilecektir.

Kilit Personel Çalışma İzni Uzatma, Uzatmanın Reddi, Redde İtiraz ve İptal Davası

Kilit personel çalışma izni uzatma, çalışma izninin süresinin bitiminden itibaren en geç 15 gün içerisinde yapılmalıdır. Çalışma izninin bittiği tarihten geriye doğru en fazla 2 aylık sürede olmak kaydıyla, izin süresi sona ermeden de uzatma başvurusunda bulunulabilir.

Kilit personel çalışma izni uzatma başvurusu için şu belgeler gerekir:

• İrtibat bürosu faaliyetleri için, son yıl içerisinde yurt dışından en az 200.000 ABD Doları veya döviz karşılığı döviz getirilmiş olduğuna ilişkin belge, 
• Yabancı personel bildirim formu, 
• İşe kabul belgesi veya onaylı sureti, 
• Pasaport sureti ile tercümesi, 
• Çalışma izni talep dilekçesi, 
• Önceki çalışma izin belgesinin aslı da eklenerek, yabancı personel ya da işvereni tarafından e-izin sistemi üzerinden doğrudan Bakanlığa yapılmaktadır. 

Kilit personel çalışma izni başvurusunun reddi, başvuru şartlarında aranan koşullara uyulmaması halinde söz konusu olabileceği gibi Bakanlığın değerlendirme kriterlerinin de karşılanmaması durumunda da gündeme gelmektedir. Ayrıca yukarıda açıklanan gerekli belgelerin Bakanlığa tam ve eksiksiz bir biçimde iletilmemesi halinde de çalışma izni uzatma başvuruları reddedilmektedir.

Bakanlığın kilit personel çalışma izni uzatma başvurusunu reddetmesi halinde de ilgililer bu karara karşı itiraz edebilir veya iptal davası açabilirler. Bu süreç, yukarıda açıklanan kilit personel çalışma izni başvurusunun reddine itiraz ve iptal davası konusu altında açıklanan usul ile aynıdır. 

Çalışma izni uzatma için nasıl başvuru yapıldığı, başvuru sürecinin nasıl işlediği ve gerekli belgelerin neler olduğu hususları hakkında daha ayrıntılı bilgi edinmek için  “yabancı çalışma izni uzatma” başlıklı makalemizi inceleyebilirsiniz.

Kilit Personel Çalışma İzni Kaç Günde Çıkar?

Gerekli usullere uygun olarak yapılan kilit personel çalışma izni başvuruları Bakanlık tarafından en geç 15 gün içerisinde sonuçlandırılır.

Kilit Personel Çalışma İzni Harç ve Masrafları

Kilit personel çalışma izni harç ve masrafları, 2023 yılı için aşağıdaki tabloda belirtilen ücretlerdir.

İZİN TÜRÜ/SÜRE,	HARÇ VE HARÇ TUTARI (TL),
Süreli/ 1 yıla kadar (1 yıl dahil),	Süreli Çalışma İzin Belgesi 3.090,20,
Süreli/ 1 yıldan fazla ve 2 yıl süreli izin,	Süreli Çalışma İzin Belgesi 6.180,40,
Süreli/ 2 yıldan fazla ve 3 yıl süreli izin,	Süreli Çalışma İzin Belgesi 9.270,60,
Süreli/ 3 yıldan fazla ve 4 yıl süreli izin,	Süreli Çalışma İzin Belgesi 12.360,80,
Süreli/ 4 yıldan fazla ve 5 yıl süreli izin,	Süreli Çalışma İzin Belgesi 15.451,00,
Süresiz,	Çalışma İzin Belgesi 30.914,50,
Bağımsız,	Çalışma İzin Belgesi 30.914,50.

Yukarıda belirtilen harç ücretlerinin yanında, 2023 yılı itibariyle 356 TL değerli kağıt bedelinin de ödenmesi gerekir.

DİKKAT: bildirim tarihinden itibaren 30 gün içinde harç ve değerli kâğıt bedelinin yatırılması gerekir. Aksi halde, çalışma izin başvurusu işlemden kaldırılır.

Sonuç

Kilit personel çalışma izni başvurusunda bulunurken usuli işlemlerin doğru yapılmasına son derece dikkat edilmesi gerekir. Aksi takdirde, gerekli belgeler sağlansa veya Bakanlığın belirlediği kriterler yerine getirilse bile, çalışma izni alınamayacaktır. Bu anlamda, gerekli belgelerin sağlanması, kriterlerin yerine getirilmesi ve usuli işlemlerin tamamlanması bir bütün teşkil etmektedir. Dolayısıyla sürecin başından itibaren alanında uzman bir yabancılar avukatına danışılması faydalı olacaktır.